از شایعه تا واقعیت
این روزها یکی از داغترین سوژهها در شبکههای اجتماعی، سایتهای خبری و حتی کنفرانسهای خبری مسئولان بهداشتی کشورهای مختلف، ادعایی درباره آهنرباییشدن بدن افرادی است که واکسن کرونا دریافت کردهاند. بر اساس این ادعا کل بدن یا قسمتی که واکسن کرونا در آن تزریق شده، پس از دریافت، قابلیتی شبیه به آهنربا پیدا میکند. در این مطلب، این ادعا را بررسی میکنیم.
داستان از چه قرار است؟!
ویدیوهای زیادی درباره ادعای «مغناطیسیشدن» بدن افراد بعد از دریافت واکسن کرونا در شبکههای اجتماعی منتشر شده است. افراد در این ویدئوها میگویند بعد از دریافت یک یا دو دوز از واکسن کرونا، بدنشان به حالتی درآمده که میتواند اجسام فلزی را مانند آهنربا به خود جذب کند.
این مسئله اما، زمانی به نگرانی جدی تبدیل شده که شماری از افراد با دیدن چنین ویدئوهایی، این کار را در منزل امتحان کردهاند و در مواردی با شگفتی دریافتهاند که آنها نیز تبدیل به یک آهنربا شدهاند. نمونههای فراوانی از این ادعا به زبان فارسی در شبکههای اجتماعی وجود دارد اما به عنوان مثال میتوانید به این پست تلگرامی اشاره کنیم که به شدت در حال دست به دست شدن است. در این ویدیو، مردی را میبینیم که ادعا میکند ۴۰ روز پیش از ضبط ویدئو در لندن دو دوز واکسن کرونا زده است. او سپس میگوید در قسمت قفسه سینه خود احساس سنگینی میکند و دریافته که این قسمت از بدنش خاصیت آهنربایی پیدا کرده است. او در پایان ویدئو چند قاشق فلزی به قفسه سینه و همچنین بازوی خود میچسباند و میگوید از اینکه واکسن زده، پشیمان است.
این ویدئو همچنین با چنین در حال انتشار است: « بعد از تزریق واکسن کرونا فایزر این مرد آهن ربا شده. مردم عزیز با سرپیچی از تزریق #واکسن_مرگ. مافیای دارو را ورشکسته کنید.»
این پست و ویدئو تنها یکی از نمونههایی است که میتوانید با جستجوی عبارت آهنربا و واکسن به آن دست پیدا کنید. شهروز ابراهیمی هنرپیشه اهل ایران نیز، روز گذشته در پست اینستاگرامی خودش چنین ادعایی را مطرح کرد. صفحه اینستاگرامی شهروز ابراهیمی، اینجا
آیا این فرضیه که در واکسن کرونا آلومینیوم وجود دارد، صحیح است؟
خیر، از آلومینیوم در هیچکدام از واکسنهای مرتبط با کرونا استفاده نشده است. در بعضی از واکسنهای دیگر مقدار بسیار کم و بیخطری از آلومینیوم وجود دارد، اما باید این را دانست، که آلومینیوم هم خاصیت آهنربایی ندارد! اریک پالم، پژوهشگر در آزمایشگاه ملی آهنرباهای قدرتمند در بریتانیا، میگوید «سوزنهای واکسن میلیمتری به قدری کوچک و محتوای واکسن به قدری کم است که اگر قویترین ذرات آهنربای جهان هم باشد باز نمیتواند چیزی را چسبیده به بازوی شما نگه دارد.»
آیا واکسن کرونا خاصیت آهنربایی ایجاد میکند؟
خیر. این ادعا بیاساس و نادرست است و هیچ پشتوانه علمی معتبری ندارد. تا زمان تهیه این گزارش حدود دو میلیارد دوز واکسن کرونا در سراسر جهان تزریق شده است. ضمن اینکه واکسیناسیون کرونا در دنیا همچنان ادامه دارد و تا به این زمان، هیچ نهاد نظارتی، علمی، دانشگاهی و تحقیقاتی چنین عارضهای را در افرادی که واکسن کرونا دریافت کردهاند مشاهده نکرده است. آمار دقیق تزریق واکسن، اینجا
برخی منتقدان واکسیناسیون عمومی و کسانی که ویدئوهای «مغناطیسی» را منتشر میکنند، میگویند دلیل این امر وجود ترکیبات فلزی در داخل واکسن شامل میکروچیپ فلزی کوچکی است که در آنها کار گذاشته شده است. اما این ادعاها تا چه میزان صحت دارند و از کجا میتوان فهمید که با دریافت واکسن آیا تبدیل به آهنربا شدهایم یا نه؟
ال ادواردز، استادیار فناوری زیست پزشکی از دانشگاه ردینگ، به خبرگزاری نیوزویک در این باره گفت: «به هیچ وجه هیچ راهی وجود ندارد، که یک آهنربا پس از تزریق به بازوی فرد بچسبد.» وی در ادامه گفت: «بدن شما دقیقاً از همان بلوکهای سازنده بیولوژیکی مواد موجود در واکسن ساخته شده است. بنابراین، تزریق یک دوز ناچیز از این ماده، شما را تحت تأثیر مغناطیسی قرار نمیدهد. بیشتر غذا از مولکولهای مشابه تشکیل شده و خوردن غذا باعث مغناطیسی شدن مردم نمیشود.» وبسایت خبرگزاری نیوزویک، اینجا
واکسنهای کرونا از چه چیزی تشکیل شده است؟
عموما در کشورها یک سازمان مرکزی وابسته به دولت وظیفه تایید محتوای واکسنها را به لحاظ ایمنی و سلامت بر عهده دارد. برای مثال در آمریکا این مسئولیت به عهده سازمان غذا و دارو (FDA) است. این سازمانها لیست ریز تمام موادی که در واکسنهای تایید شده استفاده شدهاند به صورت عمومی منتشر میکنند. برای مثال عناصر گزارش سازمان غذا و داروی آمریکا از مواد سازنده واکسن فایزر اینجا، از مواد سازنده مدرنا اینجا و از مواد سازنده جانسون و جانسون اینجا
متخصصان ایرانی در این زمینه چه میگویند؟
دکتر علیرضا زالی، رئیس ستاد مقابله با کرونای تهران این موضوع را تکذیب کرد و گفت: «این موضوع مبنای علمی ندارد. عارضه همیشه بعد از تزریق واکسن وجود دارد، حتی عوارض خیلی شدید ولی این اتفاق اصلا نشان دهنده عارضه کوتاه مدت یا بلند مدت نیست.» وبسایت خبری، خبرآنلاین اینجا
وزارت بهداشت آلمان در این زمینه چه واکنشی نشان داد؟
وزارت بهداشت آلمان هم، با توییتی، وجود آهنربا و خاصیت جذب فلزات را پس از تزریق واکسن کرونا تکذیب کرد.
آیا عکس میکروچیپهای انتشار یافته حقیقت دارد؟
عکسی در شبکههای اجتماعی از یک میکروچیپ درون یک سرنگ دست به دست میشود که زیرش نوشته مراقب واکسن باشید. عکس درست است، میکروچیپی به اندازه نوک سوزن وجود دارد و محصول محققان دانشگاه کلمبیا در آمریکا است. با این حال این محصول ارتباطی به واکسن ندارد و برای استفاده انسانی نیز هنوز تایید نشده است. این محصول یکدهم میلیمتری که در حال حاضر مراحل آزمایشی را میگذراند برای اندازهگیری نشانههای حیاتی بدن بدون تماس خارجی ساخته شده است و البته در حال حاضر فقط دمای بدن فرد را اندازه میگیرد. عکس این میکروچیپها را میتوانید از اینجا ببینید.
هالی اوارتز، رئیس بخش مهندسی طبی دانشگاه کلمبیا، درباره این محصول میگوید: «این تحقیق هیچ ربطی به کووید-۱۹ و واکسیناسیون ندارد. با این محصول امیدواریم یک روز بتوانیم در ترمیم بهتر زخمها و احتمالا درمان بیماریها کمک کنیم. این محصول هنوز روی انسانها آزمایش نشده و در آینده نزدیک هم نخواهد شد.» گزارش کامل، اینجا
و اما واقعیت…
به احتمال زیاد، ویدیوهایی که چسبندگی آهنربا به پوست را نشان میدهند، بخشی از آن به دلیل رطوبت سطح پوست و کوچک و سبک بودن آهنربا است. این اثر درست شبیه به شیوه “چسباندن” سکه به پیشانی یا تعادل قاشق روی بینی است نه مغناطیسی شدن بدن بعد از تزریق واکسن کووید ۱۹ . این موضوع هیچ ارتباطی با نیروی مغناطیس ندارد، بلکه تنها نوعی سوءبرداشت از فیزیک و مفاهیم آن است.
باید گفت این افراد اغلب پوستی غیرمعمول چسبنده یا الاستیک دارند. این چسبندگی حاصل ترشحات غدد میکروسکوپی چربی در پوست هستند که یک ماده روغنی/مومی به نام سبوم (چربی) تولید میکنند. این ماده که برای ضدآب کردن پوست و مو است در همه پستانداران ترشح میشود ولی بسته به افراد غلیظ یا رقیق است. کافی است فرد چند روز خود را نشوید، به صورت خودکار بدنی چسبناک پیدا میکند. تعرق زیاد نیز میتواند عاملی برای چسبناک شدن پوست باشد.
وبسایت معتبر درستیسنجی Factcheck.org در گزارشی این موضوع را بررسی کرده و نشان داده که چرا چنین ادعایی نادرست است. گزارش کامل، اینجا
بیبیسی جهانی هم در یک ویدئو، به انتشار گسترده ویدئوهایی در شبکههای اجتماعی اشاره میکند که در آن افراد آهنربا یا اجسام فلزی را به بازو و بدن خود میچسبانند. در این ویدئو میبینیم که در هیچ کدام از واکسنهای کرونا، هیچ ماده فلزی وجود ندارد که بتواند چنین وضعیتی را به وجود آورد. این ویدئو را از اینجا مشاهده کنید.
علت به وجود آمدن چنین ادعاهایی چیست؟
تئوری توطئه از دیرباز در جوامع بشری وجود داشته است. از قویترین شاخههای تئوری توطئه، نهضت ضد واکسیناسیون در دهههای گذشته است که از مخالفت با واکسیناسیون آبله شروع شده و سپس با مخالفت با واکسیناسیون فلج اطفال ادامه یافته و اکنون به واکسن بیماری کووید-۱۹ رسیده است.
اما در مقابل هم، خیلیها این موضوع را اصلا جدی نگرفته و حتی از دید دیگری به آن نگاه کردند و با پست عکسهای جلب سعی کردند جدی نبود خود را اعلام کنند.
فردی که چند کلید و قاشق را با چسب نواری به بازوی خود بسته و سعی کرده با این موضوع شوخی کند.
نویسنده: علی حسنپور
Bild: Photo by Dim Hou on Unsplash
Grafikdesign: Ali Hassanpour
منابع: (Quelle)