کار داوطلبانه، یک پدیده پردامنه است که اثرات مهمی بر جامعه می‌گذارد. سازمان‌هایی که این نوع کار را ارائه می‌دهند عبارتنداز: خدمات اجتماعی و بهداشتی، آموزش و کار جوانان، عملیات نجات، خدمات فرهنگی، تفریحی، دینی و بسیاری دیگر از این‌گونه خدمات. کار داوطلبانه، فعالیتی است بسیار مطلوب و جایگاه ویژه‌ای در اجتماع دارد. افرادی که تمایل به انجام کارداوطلبانه دارند، سهم قابل ملاحظه‌ای در رفاه اقتصادی دارند. همچنین وجود و حضور این افراد، باعث بهتر شدن جامعه از لحاظ اجتماعی و اقتصادی می‌گردد.
کار داوطلبانه معمولاً منفعت مالی ندارد و در عوض احساس ارزشمند بودن و احترام را به وجود می‌آورد. هنگامی که شخصی کار داوطلبانه انجام می‌دهد هم به خود و هم به دیگران می‌آموزد که همه چیز پول نیست و زندگی یک عمل خودخواهانه وبی هدف نمی‌باشد. مزایا و محاسنی که در کار داوطلبانه صورت می‌گیرد بیش از هرکسی متوجه خود شخص داوطلب می‌باشد، چرا که فرد در کنار کمک به هم نوع خود می‌تواند مهارتهای جدید کسب کند و استعدادهای نهفته خود را نیز کشف کند و همچنین با افراد بیشتری ملاقات و دامنه ارتباطات خود را نیز گسترش دهد.
کار داوطلبانه در آلمان
در آلمان نیز کارهای داوطلبانه از جمله فعالیت‌های بشر دوستانه وخیرخواهانه بشمار می‌آید و جایگاه بسیار ویژه‌ای در جامعه دارند. دولت‌های ایالت‌ها در آلمان نیز به پاس تقدیر و تشکر از این افراد، کارت‌هایی را در اختیار آنها قرار می‌دهند که با استفاده از آنها، افراد داوطلب می‌توانند از برخی از خدمات شهری، مانند سینما و تئاترها، مراسمات فرهنگی به صورت رایگان بهرمند شوند.
در همین راستا با آقای سعید دستمالچیان، مدیر پروژه «این یک افتخار است» گفتگو کردم. او سیزده سال داشت (۱۹۸۳) که به آلمان مهاجرت کرد و در حال حاضر حدود ۳۹ سال است که در آلمان زندگی می‌کند. وی در دو رشتهء طراحی و ارتباطات و همچنین مربیگری تحصیل کرده است و سالهاست که پروژه‌های مختلفی را در دنیا طراحی و اجراء می‌کند. همچنین یکی از پروژه‌های او در سال ۲۰۱۵ تحت عنوان «موزه صلح» در ایران به نمایش گذاشته شده است. وی تا کنون بیش از ۷۰ پروژه (کارگاه‌های مختلف آموزشی) را طراحی و اجراء نموده است. در همین رابطه از او در خصوص پروژه «این یک افتخار است» سؤال کردم…
پروژه «این یک افتخار است» از چه زمانی آغاز شده است؟
این پروژه از سال ۲۰۱۸ طراحی شد و یک سال بعد آغاز گردید. همچنین از ابتدای سال ۲۰۲۰ حمایت مالی اداره مهاجرت و پناهندگی را به مدت سه سال دریافت کردیم تا بتوانیم هر چه بهتر در راستای هدفمان حرکت کنیم.
هدف این پروژه چیست؟
کلیه کارگاه‌های آموزشی ما برای جوانان و افراد با پیشینه مهاجرت برگزار می‌شود. هدف اصلی از برگزاری این کارگاه‌های آموزشی، درواقع قدرت بخشی و توانمند‌سازی جوانان است تا بتوانند بهتر و راحت‌تر به توانمندی‌ها و خواسته‌های خود پی ببرند. متأسفانه بسیاری از جوانانی که الخصوص از سن پایین به آلمان مهاجرت می‌کنند، به دلیل این که در وطن خود درگیر مسائل و مشکلات فراوان بوده‌اند، فراموش کرده‌‌اند که چه توانایی و خلاقیتی دارند. ما با برگزاری دوره‌ها و کارگاه‌های آموزشی به آنها می‌آموزیم تا خود را دوباره پیدا کنند.
همچنین هدف بعدی ما، معرفی کارهای داوطلبانه به این افراد است. چرا که کارهای داوطلبانه نتها باعث رشد و شکوفایی افراد می‌شوند، بلکه دامنه ارتباطات آنان را نیز گسترش می‌دهند. این امر در مجموع تاثیر بسیار مطلوبی نیز بر جامعه دارد.
اولین قدم در کارگاه‌های آموزشی شما چیست؟
همه ما در ایران و یا افغانستان با کارهای داوطلبانه تا حدودی آشنایی داریم. اما در آلمان کارهای داوطلبانه به صورت کاملاً سیستماتیک و هدفمند انجام می‌شوند. ما در اولین قدم افراد را با این سیستم آشنا و آنها را از مزایای بالای این کار باخبر می‌سازیم.
در مرحله بعدی ما به آنها می‌آموزیم تا بتوانند دریابند در چه زمینه‌ای علاقه به کار دارند. در این مرحله ما انجمن‌های گوناگون را در جهت انجام کارهای داوطلبانه به این افراد معرفی می‌کنیم.
انگیزه اصلی این جوانان برای انجام کارهای داوطلبانه چیست؟
صادقانه بگویم که کار با جوانان بسیار سخت است. اگر ما در جایی بگوییم که کارگاه آموزشی داریم، هیچ کسی در آن شرکت نمی‌کند. به همین جهت ما شرکای بسیاری در این راه داریم. به عنوان مثال در هامبورگ کلاس‌هایی برای آماده‌سازی جوانان با پیشینه مهاجرت قبل از آغاز دوره‌های آموزش حرفه‌ای (Ausbildung) وجود دارد که همه باید در آن شرکت کنند. ما هم با هماهنگی با آن مراکز یک کارگاه آموزشی آنجا برگزار می‌کنیم که ناخواسته همه در آن شرکت کنند. طبیعی است که در ابتدا بسیاری از آنها علاقه‌ای نشان نمی‌دهند و حتی می‌گویند، ما چرا باید کارهای داوطلبانه انجام دهیم؟! اما وقتی ما از مزایای بالای آن صحبت می‌کنیم، بسیاری به انجام کار داوطلبانه علاقه‌مند می‌شوند. البته که ما هم این موضوع را درک می‌کنیم، چرا که بسیاری از پناهندگان، گذشته سختی داشته‌اند، برخی بدون والدین در اینجا هستند و انجام کارهای داوطلبانه گاهی تنها فشار را بر روی آنها افزایش می‌دهد.
این مزایایی که شما از کارهای داوطلبانه صحبت می‌کنید؛ چه هستند؟
اولین نکته‌ای که می‌توان به آن اشاره کرد، این است که شما با انجام کارهای داوطلبانه می‌توانید ارتباطات خود را قوی‌تر و گسترش دهید. بسیاری از این جوانان در آلمان تنها هستند. پس گسترش دامنه ارتباطاتی آنها می‌تواند در پیدا کردن مسیر درست زندگیشان بسیار مؤثر باشد. همچنین تنهایی آنها همیشه باعث می‌شود که این افراد به دنبال هم‌زبان خودشان باشند. این امر نیز می‌تواند یادگیری زبان آلمانی را نیز به تاخیر بیاندازد. در نتیجه ارتباط این افراد با جامعه با مشکل روبرو خواهد شد. همچنین در مواردی این امکان وجود دارد که این افراد بتوانند با انجام کارهای داوطلبانه مقدار کمی درآمد کسب کنند.
در کنار این موضوعات، انجام کارهای داوطلبانه یک حرکت مثبت رو به جلو برای جوانان به شمار می‌آید. چرا که آنها مجبور می‌شوند حداقل یکبار در هفته یا در ماه از خانه خارج شوند و به درون جامعه قدم بگذارند و مسیر ادغام خود را در جامعه آسان‌تر کنند. فراموش نکنید که آشنایی شما با افراد مختلف و گسترش دامنه ارتباطاتی، می‌تواند مسیر زندگی شما را تغییر دهد. به عنوان مثال این افراد می‌توانند در مسائل روزمره زندگی مانند پیدا کردن خانه یا کار در آینده به شما کمک کنند.
در زیر می‌توانید فیلم موزه‌ای که در همین خصوص در هامبورگ برگزار شده است را مشاهده کنید:
توصیه شما به افرادی که قصد انجام کارهای داوطلبانه را دارند چیست؟
هدف بیش از ۹۰ درصد از افرادی که کارهای داوطلبانه انجام می‌دهند، در کنار بهرمندی از مزایای بالای این کار، دستیابی و رسیدن به احساس درونی خود است. بسیاری از افراد کارهای داوطلبانه را انجام می‌دهند تا انرژی مثبت آن را دریافت کنند. بیش از ۶۰ درصد آتش‌نشانان در آلمان را افراد داوطلب تشکیل می‌دهند. برخی از این افراد برای رسیدن به آرزوی کودکی خود پا به این عرصه گذاشته‌اند و برخی دیگر این کار را از روی انسانیت انجام می‌دهند. به طور کلی اهداف در انجام کارهای داوطلبانه با یکدیگر متفاوت است. در درجه اول اگر کسی می‌خواهد کار داوطلبانه را از روی اجبار انجام دهد، باید از همین جا بگویم که اصلاً طرف این کار هم نرود. چرا که در انجام کارهای داوطلبانه باید حس درونی وجود داشته باشد.
چگونه می‌توانیم در کارگاه‌های آموزشی ثبت‌نام کنیم؟
برای ثبت‌نام در کارگاه‌های آموزشی می‌توانید با ایمیل زیر مکاتبه کنید:
نویسنده: علی حسن‌پور
با سپاس فراوان از آقای سعید دستمالچیان، مدیر پروژه «این یک افتخار است»
Autor: Ali Hassanpour
Bild: Ist-doch-ehrensache.org
