موسسه برلین برای مطالعات جمعیت و توسعه (Berlin-Instituts für Bevölkerung und Entwicklung) حاصل تحقیقاتش را تحت عنوان “از موانع فردی و نهادی, راه طولانی پناهندگان برای ادغام در بازار کار” منتشر کرده است. روز سه شنبه ۱۸ ژوئن در کنفرانسی خبری اعضای این تیم خلاصه‌ای از این تحقیقات را ارائه کرده و در نیمه دوم جلسه با حضور رئیس اداره مهاجرت برلین پرسش و پاسخی در رابطه با این موضوع انجام گرفت.
نویسندگان این کتابچه, آنالیزی بر اساس دو کارگاه تخصصی و مصاحبه با ۲۶ پناهنده ارائه داده‌اند که نشان می‌دهد که در حال حاضر ادغام اجتماعی (Integration) در مقایسه با دوره‌های گذشته که با بحران مهاجرت مواجه بودیم سریع‌تر انجام می‌شود. پناهندگان اکنون سریع‌تر شغل پیدا می‌کنند. اما همچنان موانع عمده‌ای بر سر راهشان است. از آنجایی که سیاست مهاجرتی اهداف متناقضی را دنبال می‌کند، کار کردن، پیدا کردن کار دائم و یا به اتمام رساندن دوره‌های آموزشی برای پناهندگان همچنان مشکل است. علاوه بر این، جنگلی بوروکراتیک و حجم زیاد کاغذبازی، مانع دیگری است که نه تنها پناهندگان بلکه ادارات دولتی و مقامات نیز در آن گرفتار شده‌اند.
در ژانویه گذشته بر اساس تحقیقات موسسات IAB, DIW و Bamf در برلین اعلام شد که در حال حاضر بیش از یک سوم کسانی که بین سال های ۱۶- ۲۰۱۳ به آلمان مهاجرت کرده‌اند شاغل و ۸۰ درصد از آنها دارای مشاغلی هستند که تحت پوشش بیمه اجتماعی قرار دارند. هرچند موسسه “مطالعات جمعیت و توسعه تحقیقاتی”, کیفیت این کارها را مورد انتقاد قرار می‌دهد. به نظر می‌رسد که اغلب آنها مشاغلی مانند تمیزکاری, و خدمات پذیرایی باشند. در ضمن بیش از یک سوم کسانی که در سال ۲۰۱۸ مشاغلی داشتند که تحت بیمه اجتماعی بود, به صورت موقت استخدام شده بودند و هیچ کدام از آنها به قراردادها و مشاغل دائمی تبدیل نشده‌اند.
با توجه به تحقیقات این موسسه موانع سیاسی و بوروکراتیک, بسیار بزرگتر از مشکلاتی است که ممکن است مهاجرین با خود به آلمان بیاورند. به عنوان مثال مهاجرینی که می‌خواهند کار کنند, همزمان باید به چندین موسسه دولتی برای انجام امور اداری مراجعه کنند. علاوه بر آن قوانین بسیار زیاد, پیچیده و با جزئیات بسیار حتی مسوولان موسسات و سازمان‌ها را سردرگم کرده است. گاهی ایالات فدرال برداشت‌های مختلفی از قوانین دارند. علاوه بر مشکلات بوروکراتیک و سیاست‌های مهاجرتی, مسائلی مانند ندانستن زبان و یا مهارت‌های کاری, نیاز به پرداخت بدهی به قاچاقچی, نیاز به پیوستن یا حمایت از خانواده نیز بخشی از مشکلات عمده بر سر راه هستند که ممکن است مهاجرین به صورت فردی با آن مواجه باشند. در عین حال تحقیقات نشان می‌دهد بسیاری از پناهندگان در زمان مهاجرت برای کسب مهارت حرفه‌ای و مدرک کاری بسیار جوان بوده‌اند. با توجه به این موضوع, تعداد زیاد افراد جوان و از همه مهم‌تر کودکان به عنوان پتانسیل آینده بازار کار، از اهمیت زیادی برخوردار است.
نویسندگان این مجموعه به عنوان راه حلی به پارلمان پیشنهاد می‌دهند که بر روی قوانین زیاد و دست و پاگیری که عملگرا نیستند بازنگری کنند. برخی از این قوانین که به سختی قابل تعبیر هستند نه تنها مشکلات را حل نمی‌کنند بلکه به آنها اضافه می‌کنند. “هر چه کمتر, بیشتر”: این عبارت به این واقعیت اشاره دارد که کم کردن قوانین می‌تواند به کیفیت آنها بیافزاید. گاهی اوقات مدیریت خوب و قوانین عملی از قوانین پر شاخ و برگ, نقش مهم‌تری در روند رفع مشکلات دارد. همچنین باید متوجه بود که گاهی شرایط استثنایی مانند بحران مهاجرت در سال‌های ۲۰۱۵ و ۱۶, با قوانین استثنایی حل خواهند شد. موسسه مطالعات جمعیت و توسعه تحقیقاتی بر این نظر است که اگر تمام کسانی که پیش از پایان سال ۲۰۱۷ وارد آلمان شده‌اند مجوز اقامتی موقت دریافت کنند که با توجه به میزان ادغام اجتماعی آنها (Integration) تمدید می‌شود, این افراد می‌توانند با اطمینان و راحتی بیشتری وارد بازار کار شوند.
گزارشگر: سمن پورعیسی
