مرگ در نگاه مکزیکی‌ها اتفاق وحشتناکی نیست و مردگان ترسناک نیستند؛ بلکه مرگ گذر طبیعی آدم‌ها به دنیای دیگری‌ست. به سبب همین نگاه است که مکزیکی‌ها سالی سه روز لباس‌های رنگارنگ می‌پوشند و به زیبایی تدارک می‌بینند تا از مردگانشان دعوت کنند به خانه برگردند و این روزها را در آرامش کنار آن‌ها سپری کنند. روی میزها و در ودیوار خانه‌ها عکس‌های رفتگان را می‌چسبانند، بر تن اسکلت‌های خندان لباس می‌پوشند، روی سرشان تاج گل می‌گذارند و در گرمای برخاسته از بخور و نور شمع به استقبال رفتگانی می‌روند که حالا برگشته‌اند.
این روزها هومبولت فوروم برلین به خانه‌‌ی مکزیکی‌ها تبدیل شده تا همزمان با هالووین در آرامش و گرما پذیرای مردگان باشند. در این سه روز اسطوره‌ها و افسانه‌های قدیمی این کشور درباره مرگ روی صحنه می‌روند و تماشاچیان دورتادور آن می‌نشینند. دکه‌های فروش نوشیدنی، غذا و تزیینات این کشور نیز در سالن ورودی برپا شده است.
با الئونوره هِرینگ دِ باسکیز، یکی از برگزارکنندگان این برنامه، گفت‌وگو می‌کنم. او زنی آلمانی است که چهل سال پیش با همسر مکزیکی‌اش ازدواج کرده و حدود سی و پنج سال است که این برنامه را در برلین برگزار می‌کند. البته این مراسم در ابتدا به‌طور شخصی در آپارتمان کوچکشان برگزار می‌شد، اما حالا چند سالی ست که به هومبولت فوروم راه یافته است.
می‌گوید: «این مراسم سنتی دیرینه در دوران پیش از ورود اسپانیایی‌ها و استعمار مکزیک دارد. بومیان این کشور معتقد بوده‌اند اگر غذای موردعلاقه مردگانشان را بپزند و اشیایی را که دوست می‌داشته‌اند در خانه بچینند، آن‌ها می‌فهمند که دعوت شده‌اند و برمی‌گردند. ما نمی‌توانیم ببینیم‌شان، ولی آن‌ها عطر و بوی همه چیز را با خود به دنیای‌شان می‌برند. این مراسم غمگینی نیست، بلکه جشن زندگی‌ست. آن‌ها که رفته‌اند نمی‌خواهند اشک ما را ببینند؛ بلکه دوست دارند موسیقی زیبا بشنوند و لذت ببرند.»
در مکزیک همسایه‌ها دور هم جمع می‌شوند، غذا و شیرینی می‌پزند و برای بازگشت رفتگان مهمانی ترتیب می‌دهند. معمولا سه روز طول می‌کشد؛ روز اول به یاد کودکانی که از دست رفته‌اند و دو روز بعد به یاد بزرگسالان. این آئین در دوران پیش از استعمار در ماه آگوست برگزار می‌شده. الئونوره درباره تغییر تاریخش به آخر اکتبر می‌گوید: «کاتولیک‌ها پس از استعمار مکزیک نتوانستند این سنت را از بین ببرند و مراسم خود را غالب کنند. دین مسیحیت با سنت‌های کهن مکزیکی‌ها ترکیب شده است. برای همین تنها تاریخ مراسم تغییر کرده و چه خوب که نگاه بومی‌ها هنوز زنده است.»
عصر جمعه اجرای یکی از افسانه‌های مکزیک را دیدم. در نگاه بومیان، انسان‌ها پس از مرگ نه به آسمان می‌روند و نه زیر زمین، بلکه به دنیای دیگری به نام «میتکلن» (Mitclán) می‌روند تا به آرامش برسند. برای رسیدن به آن‌جا باید از نُه مانع گذر کرد.
انسان به تنهایی نمی‌تواند این مسیر را طی کند، بلکه سگی کوچک او را همراهی می‌کند. این سگ چراغ راه اوست. با گذر از هر مانع انسان دگرگون می‌شود و این دگرگونی‌ها تا آن‌جا ادامه می‌یابد که به آرامش برسد.
این برنامه از ۳۱ اکتبر آغاز شده و تا ۲ نوامبر در هومبولت فوروم برلین ادامه دارد. هزینه ورود ۷ یورو و با تخفیف ۳٫۵ یوور است. روز شنبه از ۱۰:۳۰ صبح تا ۱:۳۰ بامداد و یکشنبه از ۱۰:۳۰ صبح تا ۶:۳۰ عصر میزبان علاقه‌مندان است. برای اطلاعات بیشتر این‌جا کلیک کنید.
گزارشی از مریم مردانی
Bilder: M. Mardani
