فستیوال سیرک برلین از چهارشنبه، ۷ آگوست ۲۰۲۴، آغاز شده و تا ۱۸م همین ماه ادامه دارد. چادرهای سفید این سیرک در فرودگاه پیشین تمپلهوف برپا شده‌اند. در فستیوال امسال نمایش‌های آکروباتیک از کشورهای فرانسه، آلمان، بلژیک، هلند و دیگر کشورهای اروپایی اجرا می‌شوند. محدودیت‌های سنی تماشاگران و زبان اجرا نیز در فهرست برنامه‌ها آمده است.
این روزها اگر برای پیاده‌روی، دوچرخه یا کایت‌سواری به محوطه فرودگاه پیشین برلین سری بزنید، چادرهای فستیوال سیرک را در ورودی نزدیک به ایستگاه اس – بان تمپلهوف خواهید دید. نمایش‌ها هم در چادر و هم در فضای باز اجرا می‌شوند.
«موش‌های آزمایشگاهی»؛ نمایش روابط انسانی با زبان بدن
روز جمعه برای تماشای نمایش «موش‌های آزمایشگاهی» که توسط گروهی از کشور چک اجرا می‌شود، به فستیوال سیرک رفتم. معمولا نمایش‌های سیرک با آتش‌بازی و بندبازی، حرکات آکروباتیک و خیره‌کننده همراه است، اما این نمایش را به این دلیل انتخاب کردم که در فضایی بسته مانند یک قفس شیشه‌ای انجام می‌شود. بازیگران آن دو مرد هستند و از پریدن شیر و پلنگ از حلقه آتش یا بندبازی و پرش از ارتفاع بلند خبری نیست. به همین دلیل این نمایش به تئاتر شباهت بیشتری دارد.
نمایش «موش‌های آزمایشگاهی» رابطه بین دو مرد را در اتاقکی شیشه‌ای که به زندان یا قفس می‌ماند، به نمایش می‌گذارد. اتاقکی که دری برای ورود و خروج ندارد و تنها راه ارتباطی آن به جهان خارج از سقف است، البته گاه سوراخ‌هایی هم کف صحنه باز می‌شوند که راهی است به زیر زمین.
شاید واژه‌های زندان یا قفس برای فضای زندگی این دو مرد چندان مناسب نباشد. بهتر است از آن به‌عنوان فضایی محدود یا دنیایی تنگ یاد کنم که دو نفر در آن قرار گرفته‌اند و ناچارند با هم رابطه برقرار کنند. آغاز تا پایان نمایش، مسیری را نشان می‌دهد که آن‌دو پس از آغاز رابطه طی می‌کنند؛ با همه بالا و پایین‌ها، زد و خوردها، تنش‌ها و البته زیبایی‌هایش. در طول رابطه حرفی بین آن‌ها رد و بدل نمی‌شود و تنها بدن‌ها هستند که با زبان خود احساسات را به نمایش می‌گذارند.
Bilder: pranaydiabolo
یکی از مردها در آغاز تنهاست و دیگری ناگهان از سقف در دنیای او می‌افتد. رابطه از همین‌جا شروع می‌شود. در اولین برخوردها هر یک تلاش می‌کند بر دیگری سوار شود و کنترل او را به‌دست گیرد. سواری گرفتن چندان دوام نمی‌آورد و کار آن‌ها به زد و خورد می‌کشد. در یکی از زد و خوردها، آن‌ها در کمربندی چرمی که دور کمر هر دویشان بسته شده، گیر می‌افتند. هر یک می‌خواهد راه خود را برود، اما این کار جواب نمی‌دهد و به مرگ دیگری می‌انجامد. البته این مرگ تنها در حد بیهوشی است و او دوباره با تلاش‌های مرد دیگر که زنده است، جان می‌گیرد.
تلاش برای نجات مرد مُرده و بازگرداندن زندگی به او زیباست. این صحنه به شکل‌های گوناگون چند بار در طول نمایش تکرار می‌شود. هر بار یکی از آن‌دو به نحوی از دست می‌رود و دیگری با تمام وجود تلاش می‌کند و زندگی را به او برمی‌گرداند. دیدن این تلاش روی صحنه یادآور زندگی واقعی ما نیز هست که وقتی کسی را از دست می‌دهیم تازه می‌فهمیم که چقدر دوستش داشته‌ایم و ای کاش هنوز هم در کنار ما بود. در این نمایش، هر بار که مردِ از دست رفته دوباره باز می‌گردد، تنش‌ها و درگیری‌ها دوباره آغاز می‌شوند. انگار تعادل بین آدم‌ها دائمی نیست و هربار با جنگی دیگر در خطر نابودی قرار می‌گیرد.
هرچه به پایان نمایش نزدیک‌تر می‌شویم، می‌بینیم که این دو مرد بیشتر همدیگر را شناخته‌اند. آن‌ها یاد می‌گیرند که به‌جای دعوا با هم بازی کنند و بخندند. در صحنه پایانی نمایش بین آن‌ها هماهنگی شکل می‌گیرد و با در آغوش کشیدن یکدیگر صحنه را ترک می‌کنند.
در توضیح مربوط به نمایش «موش‌های آزمایشگاهی» آمده است که دو مرد برای نقش‌آفرینی انتخاب شده‌اند تا روابط سنتی بین مردها را که در طول تاریخ شکل گرفته است، به چالش بکشند. گذشته از محتوای نمایش، رفتار بدن بازیگران و انعطاف آن‌ها در شکل دادن به احساسات گوناگون انسانی زیبا و به یاد ماندنی است.
اطلاعات بیشتر درباره فستیوال سیرک
فستیوال سیرک برلین فرصت خوبی را برای تماشای سیرک مدرن ایجاد کرده است. به‌ویژه آن‌که گروه‌های گوناگونی از کشورهای مختلف در آن‌جا حضور دارند و بهترینِ خود را به نمایش می‌گذارند. ناگفته نماند که بچه‌ها از دیدن بندبازی‌ها و صحنه‌های آکروباتیک آن‌قدر به وجد می‌آیند که یک لحظه هم از صحنه چشم برنمی‌دارند.
وبسایت فستیوال سیرک برلین را این‌جا ببینید. قیمت بلیت‌ها، زبان برنامه، محدودیت‌های سنی و اطلاعات بیشتر آن‌جا ذکر شده است.
تصویرهایی از نمایش‌های گوناگون در فستیوال سیرک برلین:
نویسنده: مریم مردانی
Bilder: pranaydiabolo
