همین چند روز پیش، ما در گزارشی وضعیت نا‌به‌سامان زنان در افغانستان و واکنش مردم در این باره که با راه اندازی تضاهرات مختلف در سراسر دنیا، نشان داده بودند، را بازتاب دادیم. این در حالی است که در اقدامی بسیار جدید، دو روز پیش، نشستی با موضوع افغانستان با حضور نماینده های چندین کشور در دوحه قطر برگذار شد. در این نشست، چند خانم به عنوان نمایندگان زنان افغانستان نیز حضور داشتند و رسیدگی به وضعیت زنان در افغانستان نیز به بحث گرفته شده است. ولی چند سوال مطرح است.
- ۱- آیا این خانم‌ها، با وضعیت واقعی و اسفناک زنان در داخل کشور آشنایی کامل دارند؟
- ۲- آیا برای انتخاب این نماینده‌ها روش‌های دموکراتیک و نظرسنجی صورت گرفته است؟
خواستم این سوال‌ها و برخی موضوعات دیگر را از مریم کریمی ( یکی از کارکنان پیشین دفتر ولایتی کمیسیون حقوق بشر افغانستان) که در حال حاضر بیرون از افغانستان به سر می برد، بپرسم. او در حوزه غرب افغانستان، علاوه بر فعالیت در کمیسیون حقوق بشر، هم‌زمان، وکیل مدافع هم بود. در همین حال او بیشتر در زمینه عدالت‌خواهی به زنان و کودکان در دستگاه‌های قضایی، موضوع آموزش و سلامت آن‌ها متمرکز بود. او دو سال و نیم است، شبیه خیلی از فعالین حقوق بشر، پس از اشغال افغانستان به‌دست تالب.ان، مجبور به ترک وطن شده و در حال حاضر در هلند زندگی می‌کند.
Maryam Karimi
وضعیت زنان افغان از دیدگاه یک فعال حقوق بشر:
گفتم، مطمئنم وضعیت افغانستان و مخصوصا زنان در افغانستان را دنبال می‌کنید، به نظر شما ادامه این فشارو جبر و تبعیض توسط گروه.تالب.ان بر زنان، چه پیامدی را به دنبال خواهد داشت؟
او در جوابم گفت: “مهم‌ترین پیامد آن، به جا گذاشتن جامعه‌ای بی‌سواد و عقب افتاده از لحاظ آموزشی، اقتصادی وفرهنگی خواهد بود و کشوری مملو از تعداد زیادی انسان که دایم باردوش جهان خواهند بود”. “چون وقتی نیمی از جامعه که همان زنان هستند را حذف کنیم به مرور زمان جامعه به مخروبه‌ای مُبدل می‌شود. به یک باغ نگاه کنیم؛ با گل‌های رنگارنگ‌اش زیبا‌است، به همین ترتیب، افغانستان هم با زنان و مردانش زیبا‌است. مخصوصا در این برهه از زمان، ما شاهد حذف سیستماتیک زنان توسط تالب.ان هستیم که این خود نوعی جرم علیه بشریت است”.
پرسیدم: آیا نشست دو روزه اخیر سازمان ملل با حضور نماینده بسیاری از کشورها در مورد افغانستان در دوحه را دنبال کردید؟ آن را چگونه و در چه جهتی مثبت یا منفی ارزیابی می‌کنید؟
او این طور جواب داد: “می‌خواهم بطور واضح بگویم که چنین نشست‌هایی اصلا قابل ارزیابی نیست چرا که دیدگاه امروز جهان به موضوع افغانستان دوقطبی است در نخست باید جهان یک نظر واحد، در رابطه به افغانستان داشته باشد”. “اگر جهان به اعمال و رفتارتالب.ان و همچنین وضعیت حقوق بشری در افغانستان ببیند و توجه کند، باید در رابطه به این موضوع مطابق به قوانین و پرنسیب‌های بین‌المللی رسیدگی کنند و مصلحت و منفعت کشورهای خودشان را بگذارند کنار و همه توافق کنند به رفع مشکل افغانستان و زنان افغانستان”.
پرسیدم: نقش زنانی که به نمایندگی از تمام زنان افغان در این کنفرانس اشتراک کرده بودند را در رساندن صدای زنان‌دربَند افغانستان چگونه ارزیابی می‌کنید، به نظر شما توانستند نمایندگی درست بکنند؟
او در این مورد مشخصا گفت : “برای من به عنوان یک زن افغان، یا برای دخترانی که امروز در گوشه زندان تالب.ان به جرم پوشش زندانی‌اند، یا به دختری‌که به اجبار به عقد یک تالب درآمده است و یا خواهر و خواهران ما که از تعلیم و تحصیل و کار باز مانده‌اند و یا به کودکانی که در این مدت مورد تعرض تالب.ان قرار گرفته‌اند، نخیر نمی‌توانند نمایندگی کنند”.
او افزود: “یک عده از این زنان، نماینده زنان افغانستان نبودند بلکه بطور واضح لابی‌گران تا.لب بودند. یک تعداد از این زنان کسانی بودند که نه‌تنها صدای زنان افغانستان نبودند بلکه صدای تعامل با تالب.ان بودند”.
پرسیدم: به نظر شما، وظیفه تعداد زیادی از زنانی که ( به نوعی در زمینه حقوق زنان فعالیت داشتند) یا دارند، اینک در بیرون از کشور و در مهاجرت در رابطه به (وضعیت زنان در افغانستان) چیست؟
او در جوابم گفت: “از تمام تریبون‌های موجود استفاده کنند، و به گوش جهانیان برسانند که نباید به مشروعیت تالب.ان رای داده شود”. “چون تالب.ان گروهی‌اند که با دیدگاهی زن ستیزانه و بطور استبدادی حکومت می‌کنند و به دنبال حذف سیستماتیک زنان هستند”.
پرسیدم: به عنوان فعال امور زنان در گذشته و به عنوان عضوی از جامعه افغانی که معمولا باید خودتان و توانائی‌های‌تان را بیشتر از یک مرد بروز می‌دادید تا دیده شوید ( اینک و در این محیط برابر) برای زنان افغانستان چه کردید، می‌کنید؟
اوگفت: “من، چه از طریق نوشتن داستان، چه از طریق اشتراک به جلسات، چه از طریق تریبون‌های رسانه‌ای، تلاش کردم صدای زنان و دختران افغانستان باشم”.
ارزیابی عمل‌کرد و واکنش جهان به وضعیت زنان در افغانستان:
پرسیدم: عمل‌کرد و واکنش نهادهای حقوق بشر جهانی، سازمان ملل و نهادهای مدافع زنان در غرب، را در مقابله با تبعیض، ظلم و خشونت آشکار تالب.ان نسبت به زنان در افغانستان چگونه ارزیابی می‌کنید؟
او گفت: “مُعضل امروز افغانستان، دستاورد تمام کشورهای جهان است، ولی با شروع جنگ اُکراین جهان بطور قطع به افغانستان و زنان این کشور پُشت کرده است”. “انگار جهان قصد دارد برای حفظ آرامش و امنیت خود، اجازه دهد افغانستان به مرور زمان به لانه تروریستان تبدیل شود و مردمان‌آن هم روز بروز قربانی این بازی‌های سیاسی شوند”.
گفتم: حرف آخر، پیام و یا درد دلی برای بازگو کردن دارد؟ او تمام حرف‌های نگفته‌اش را در یک جمله خلاصه کرد و گفت:
“روی صحبت‌ام، تمام زنان جهان‌اند: که قوه فشاری به دولت‌های‌شان شوند تا آزادی و حقوق بشر را به زنان افغانستان برگردانند“.
مطالب مرتبط ۱: افزایش نگرانی‌های زنان افغان پس از حضور نماینده طالبان در آلمان
مطلب مرتبط ۲: بیداری حق ماست
