پس از سقوط حکومت محمد داوود و گرفتن قدرت توسط رژیم کمونیستی به رهبری نورمحمد ترکی، روزهای سیاه مردم افغانستان آغاز شد. بیشتر مردم برای در امان ماندن از جنگ و خون‌ریزی به این دو کشور همسایه پناه بردند. در اوایل هجرت افغان‌ها به این دو کشور، ظاهرا آنها برای مقاصد خود شان از مهاجران افغان با روی باز پذیرایی کردند. رژیم جمهوری اسلامی به رهبری خمینی می‌گفت که “اسلام مرز ندارد” و برای زیر فشار قرار دادن حکومت شوروی پیشین و رژیم کمونیستی افغانستان زیر سلطه شوروی، از پناهندگان استفاده ابزاری می‌کرد. پاکستان نیز برای دریافت کمک‌های میلیاردی امریکا و غرب نیز همین رویه را در پیش گرفت. این دو کشور به ظاهر مسلمان، همسایه و هم‌فرهنگ تا زمانی که منافع شان ایجاب می‌کرد، تا توانستند از مجبوریت‌های پناهندگان استفاده ابزاری نمودند.
اخراج دسته‌جمعی پناهندگان افغان از پاکستان
بر هیچ شهروند افغانستان پوشیده که بیشترین مداخلات در امور داخلی افغانستان توسط پاکستان صورت گرفته و این کشور پس از تاسیس‌اش در تاریخ ۱۴ اگست/اوت ۱۹۴۷ همواره در انتظار فرصتی بود تا چگونه بتواند افغانستان را از درون بپاشاند و برای درد و رنج این مردم اشک تمساح بریزد. بدرفتاری پاکستان با پناهندگان افغان تازگی ندارد، اما اخراج صدها هزار پناهنده ظرف چند روز همراه با خشونت، کاری است که انورالحق کاکر نخست وزیر موقت پاکستان در پیش گرفته است. با کمال تعجب نخست وزیر موقت پاکستان چند روز پیش گفت که مهاجران افغان در ناآرامی‌های اخیر این کشور دست دارند و از زمان که طالبان قدرت را در افغانستان در دست گرفتند، ناآرامی‌ها در پاکستان ۶۰ درصد افزایش یافته است.
کور خود بینای مردم
طالبان در دامان پاکستان پرورش یافتند، آموزش دیدند، مسلح و به افغانستان فرستاده شدند تا انتحاری کنند، زنان، کودکان و غیر نظامیان را بکشند، شفاخانه، مکتب، زایشگاه، مسجد و دانشگاه را منفجر نمایند. در آن زمان به گفته پاکستان، طالبان آزادی خواهانی بودند که برای نجات کشور شان از زیر سلطه امریکا مبارزه می‌کردند، اما امروز تمامی نابسامانی‌ها، ناامنی‌ها، انفجارها و وضعیت بد اقتصادی پاکستان به دوش پناهندگانی بی دفاعی انداخته می‌شود که آنها تنها بخاطر رهایی از ظلم طالبان، سیر کردن شکم زن و بچه‌ای شان به آن کشور پناه برده اند. گزارش‌های مستندی توسط سازمان‌های بین‌المللی ارائه شده که نشان می‌دهد، حتی پناهندگان نتوانستند اموال خودشان را که طی سالیان طولانی بدست آورده بودند، با خود انتقال دهند.
جامعه جهانی فقط نظاره‌گر است
به جزء از چند سازمان بین‌المللی هیچ دولتی در جهان اقدام غیر انسانی پاکستان را محکوم نکرد و برخی از کشورها تنها با ابراز تاسف بسنده کردند. از سوی دیگر گزارش‌های وجود دارند که اخراج گروهی پناهندگان افغان از ایران نیز آغاز شده است. منابع معتبر در اسلام قلعه مرز مشترک میان ایران و افغانستان می‌گویند که در روزهای اخیر ورود پناهندگان افغان از ایران سه برابر شده است. این در حالیست که که نتنها پاکستان و ایران به منشور سازمان ملل متحد در باره اعاده حقوق پناهندگان پایبند نیستند، بلکه کشورهای غربی نیز به تعهدهای که در باره انتقال افراد در معرض خطر داده بودند، متعهد نیستند.
دزدان جمهوریت نیز دست کمی از همسایه‌های مغرض نداشتند
در این شکی نیست که کشورهای غربی در طول حضور بیست ساله‌ی شان در افغانستان به اعاده دموکراسی و مردم‌سالاری کمک کردند، اما از سوی دیگر به رشد جنگ‌سالاران، فاسدان و قبیله سالارانی که فقط به منافع خود شان فکر می‌کردند، نیز پرداختند. در این دوران جزیره‌های قدرت در سراسر افغانستان برپا شد و افراد نالایق وفاسد زمام امور مردم را در دست گرفتند. با وجودی که ده‌ها میلیارد دالر کمک‌های جامعه جهانی به افغانستان سرازیر شد، اما حاکمان فاسد هیچ طرحی زیربنایی را در کشور پایه‌ریزی نکردند تا مردم از فقر و ناداری رهایی یابند.
کشورهای غربی نیز به تعهدهای شان متعهد نبودند
پس از تسلط طالبان در افغانستان هزاران شهروند این کشور که در بخش‌های مختلف با کشورهای عضو آیسف همکاری می‌کردند، جا گذاشته شدند. گزارشی که اخیرا در رسانه‌های آلمانی منتشر شده، نشان می‌دهد که دولت آلمان از ۱۲۰۰۰ هزار نفر در معرض خطر تنها ۱۴ نفر را به این کشور منتقل نموده است. بسیاری از ناظران این برنامه انتفال شهروندان در معرض خطر از افغانستان را بیش از حد بوروکراتیک و بیش از حد غیر شفاف می‌دانند.
بی‌توجهی کشورها بخصوص آن کشورهای که دم از حقوق بشر و کرامت انسانی می‌زنند، انسان را یاد جمله می‌اندازد که “شاید خون ما از خون دیگران بی‌بهاتر و کم رنگ‌تر است”
نورالله رحمانی
Foto: Ebrahim Noroozi/AP/dpa
