باغچه های محلی منطقه شیلر )Schillerkiez Stadtteilgarten )در برلین

پس از این که فرودگاه تمپلهوف برلین, در سال ۲۰۰۸ پس از ۷۴ سال فعالیت بسته شد, دولت آلمان هیچ پیشنهاد مشخصی برای استفاده های
آتی از این زمین گسترده ارائه نکرد. در عوض تعدادی پروژه های موقت تجربی و خودش جوش به مرور در این منطقه شکل گرفتند. باغچه
های محلی منطقه شیلر پس از بازگشایی در سال ۲۰۱۰ یکی از پایدارترین این پروژه هاست که تا به امروز نیز همچنان در حال رشد و
گسترش است. این فضای بداهه شهری, با تکه های اشیا دورریخته شده و یا مواد بازیافتی ساخته شده است؛ به عنوان مثال پالت های چوبی به
نیمکت و چرخ دستی های خرید و یا کمدهای قدیمی به مخازن زباله کمپوست تبدیل شده اند. از آنجایی که تمپلهوف پیش از این به عنوان
فرودگاه و پایگاه نظامی استفاده میشده است, محتویات خاک آن نامطمئن و حفاری در آن ممنوع است. از این رو اعضای باغچه ها, گیاهان خود
را داخل بسترهای متحرک و موقت که از پالت های چوب ساخته شده است پرورش میدهند.
در این باغچه ها که رایگان و برای ورود و استفاده عموم آزاد هستند, هر کسی میتواند سبزیجات خود را پرورش دهد. عالوه براین, این باغچه
ها فضایی صمیمانه برای آشنایی با دیگران, گفت و گو و مبادله افکار و یادگیری از یکدیگر, مطالعه, آرامش و دوری از تنش های زندگی روزمره
را فراهم میکنند. متایاس که در همین نزدیکی زندگی می کند, از سه سال پیش آغاز به پرورش گیاهانی مانند توت فرنگی, گوجه, کاهو و
روکوال را کرده است. به نظر او این فضا امکان بسیار ویژه ای برای کسانی فراهم میکند که در شهر بزرگ شده و در نتیجه از رابطه نزدیک با
طبیعت و تجربه رشد و نمو گیاهان محروم بوده اند. او می گوید که پسر کوچکش توت فرنگی را تنها به صورت محصولی آماده در سوپرمارکت
میشناسد و برایش تصور این که این بوته های سبز به زودی به ثمر نشسته و توت فرنگی برویانند غیرممکن به نظر می رسد.
زن سالخورده ای که به گفته متایاس از قدیمی ترین اعضای باغچه هاست, با مهربانی درختان میوه ای که در طی این سال ها با بردباری
پرورش داده بود را به من نشان داد. هر چند ارتباط زبانی متقابل برای ما امکان پذیر نبود, با معدود کلماتی که از زبان ترکی به یاد داشتم متوجه
شدم که وی گیاهان متنوعی از جمله پیاز, تره, ریحان و درختانی همچون گالبی و آلو را در اینجا با همکاری فرزندان خود پرورش میدهد.
تری که سه سال است از لندن به برلین مهاجرت کرده, روز اولی است که در باغچه منطقه شیلر شروع به باغبانی کرده است. او مشغول هرس
کردن گیاهان قدیمی که سایه زیادی بر روی باغچه ها انداخته اند و برنامه ریزی برای کشت لوبیا, سیر و کاهو است. او فضای باغبانی خود را با
هفت نفر دیگر شریک است. به گفته وی, تازه کاران برای شروع کار میتوانند در جلساتی که در ماه آپریل هرسال برگزار میشوند حضور به هم
رساند و یا نام خود در لیست ایمیل de.kontor-allmende@garten قرار دهند. هر ساله ده تا بیست باغبان جدید به عضویت
مجموعه پذیرفته میشوند.
با قرار گرفتن در لیست ایمیل همچنین میتوان از کالس های مقدماتی باغبانی که یک یا دو بار درسال برگزاری میشود مطلع شد. در این کالس
ها, به نحوه کشت و کار, آبیاری, چگونگی ساختن بسترهای چوبی, و نحوه بازیابی خاک میپردازند. عالوه بر آن کالس های دیگری به آموزش
ساختن هتل های کوچک برای حشرات از جمله زنبور ها اختصاص دارند! این هتل ها که پناهگاهی برای حشرات به خصوص در زمستان فراهم
می آورند, در بین باغبان ها و پرورش دهندگان میوه و سبزیجات به دلیل نقشی که در حفظ و گسترش گرده افشانی حشرات دارند محبوب
هستند.
باغچه ها, همچنین به مکانی برای برگزاری جلسات محله شیلر )شیلرکیتز( تبدیل شده اند که از جمله در رابطه با مسائل اجتماعی مهمی
همچون تغییر و تحوالت در محله و نقش مشارکت شهروندان در آن, مشکل افزایش روزافزون اجاره ها و درنتیجه خطر جابه جایی افراد فقیرتر
از محله نویلکن شمالی برگزار میشوند. از جمله رویدادهای مهم دیگری که افراد این اجتماع را گردهم آورده مبادله نظر در مورد تظاهرات علیه
قطع درختان جنگل هامباخ توسط شرکتهای زغال سنگ بوده, که در اکتبر گذشته توسط گروه های متعدد فعاالن محیط زیست سازمان دهی
شده بود.
متایاس میگوید که باغبان های این اجتماع کوچک رو به رشد, از نقاط مختلف جهان میآیند و این فضا امکان بی نظیری برای تعامل
بینافرهنگی فراهم کرده است. هرچند وی آرزو میکند که ارتباط بیشتری بین اعضای باغچه و مهاجرانی که در گوشه دیگر تملپهوف در کمپ
پناهجویان به صورت موقت سکنی گزیده اند به وجود بیاید. فراهم آوردن چنین تعاملی عالوه بر تالش اعضای باغچه, به واسطه برنامه ریزی و
میانجیگری افراد مسئول در کمپ پناهجویان میسر خواهد شد. به امید این که در آینده نزدیک شاهد استفاده بیشتر از پتانسیل این فضای
منحصر به فرد, برای تبادالت فکری و فرهنگی باشیم.
گزارشگر: سمن پورعیسی
Photo: Saman Pourisa