آیا تا به حال کنجکاو بوده‌اید که درون وزارتخانه‌ها یا دفتر صدراعظم را ببینید و با شیوه‌ی کار سیاستمداران از نزدیک آشنا شوید؟ در برلین هر ساله دو روز به عنوان «روز درهای باز دولت» در نظر گرفته می‌شود. مردم می‌توانند به وزارتخانه‌ها سری بزنند و از نزدیک با محل کار سیاستمداران آشنا شوند. امسال هم وزارتخانه‌ها در آخرهفته‌ای که گذشت یعنی ۲۳ و ۲۴ اوت، درهای خود را برای بازدید عموم گشود‌ه‌اند.
من امسال ساختمان «وزارت خارجه» را انتخاب کردم شاید به این دلیل که مهاجر هستم و این وزارتخانه اولین جایی است که پیش از مهاجرت با آن سروکار داشتم. البته دلایل دیگری هم دارم؛ این‌که ساختمان این وزارتخانه بسیار مدرن است و تظاهرات ایرانی‌ها در سال‌های گذشته معمولا جلوی همین ساختمان انجام شده. یا این‌که این روزها که سفارت آلمان در ایران بسته شده، صف طویل معترضان اعتراض خود را به وزارت خارجه آلمان می‌فرستند.
از این دلایل که بگذریم، باید اضافه کنم که چنین رویدادهایی رابطه مردم را با سیاست نزدیک‌تر می‌کنند و زندگی کاری سیاستمداران را ملموس‌تر. برای من همیشه جذاب است که هنگام گشت‌وگذار در شهر می‌توانم به‌راحتی به ساختمان‌های دولتی نزدیک شوم یا جلسه‌های نمایندگان را از پشت دیوارهای شیشه‌ای پارلمان ببینم.
و اما وزارت خارجه فدرال؟
همان‌طور که در وبسایت «روز درهای باز دولت» آمده است، هنگام ورود به ساختمان بررسی امنیتی شبیه فرودگاه انجام می‌شود. پس از آن، فضایی با کفپوش سنگی توسی‌رنگ قرار دارد که بازدیدکنندگان را به داخل ساختمان هدایت می‌کند.
در طبقه همکف، یکی به بازدیدکنندگان شکلات تعارف می‌کند. کمی آن‌طرف‌تر دو بازی قرار دارد؛ یکی با بادکنک برای بچه‌ها و دیگری پرسش و پاسخ درباره کشورهای گوناگون برای بزرگترها. اگر چند پرسش را درست پاسخ بدهی، جایزه می‌گیری. قرعه کشور ایسلند به نام من می‌افتد و چون به دو سوال درست جواب می‌دهم، یک خودکار جایزه می‌گیرم.
ساختمان وزارت خارجه پنج طبقه است و در آن ۷۰۰ دفتر برای ۷۷۰ کارمند ساخته شده. راهروهایی که بین دفترها کشیده شده‌اند، همگی پوشیده از موکت سرخ‌رنگ هستند. در و دیوار اتاق‌ها و همچنین سقف آن‌ها از چوب گیلاس ساخته شده که خود نیز گرما و اندکی قرمزی دارد. برای ساخت دیوار سالن‌های کنفرانس از چوبی روشن‌تر استفاده شده است.
روی دیوار راهروها و یکی از اتاق‌ها تصاویر وزرای خارجه آلمان و معاون‌های آن‌ها قرار گرفته است. در میان همه تصاویر سیاه و سفید، تنها عکس آنالنا بربوک، وزیر خارجه پیشین فدرال، رنگی است.
در طبقه‌های مختلف قدم به قدم میزهای اطلاعات گوناگون گذاشته شده است. هر یک از آن‌ها به معرفی یکی از پروژه‌های وزارت خارجه می‌پردازد یا موسسه‌های وابسته به آن را معرفی می‌کند. همچنین می‌توان با کارکنان درباره موضوع‌هایی مانند فمنیسم در اروپا یا چگونگی استفاده حزب‌های راست افراطی از تئوری‌های توطئه گفت‌وگو کرد. ارائه اطلاعات معمولا با بازی، سرگرمی و پرسش و پاسخ همراه است تا کودکان هم بتوانند در آن‌ها نقش داشته باشند.
کتابخانه وزارت خارجه در طبقه زیرین قرار دارد. جایی که بازدیدکنندگان در صفی بلند می‌توانند گذرنامه سیاسی دریافت کنند. البته این گذرنامه جدی نیست و نوعی سرگرمی محسوب می‌شود. نوبت هر کس که می‌رسد، ابتدا از او عکس می‌گیرند، بعد عکس را روی گذرنامه سیاسی چاپ می‌کنند و در پایان با مهرها و امضاهای گوناگون به افراد تقدیم می‌کنند. در کنار آن، فضایی برای بازی کودکان مهیا شده است. بچه‌ها همچنین می‌توانند دور میز بنشینند و پرچم کشورهای گوناگون را نقاشی کنند.
مهمانان امسال وزارت خارجه کشورهای آفریقای جنوبی و کانادا هستند. پس از عبور از میان پرچم کشورهای مختلف در ورودی وزارتخانه، به سالنی سنگفرش می‌رسی که در دو سوی آن میز کشورهای میهمان قرار دارد. نمایندگان آفریقای جنوبی در سمت راست هستند و انواع کاتالوگ‌ها، بروشورها و مجله‌های اطلاعاتی را می‌توان روی میزشان یافت. آن‌ها حتی میوه‌ها و نوشیدنی‌های کشورشان را فراموش نکرده‌اند.
یکی دیگر از مهمانان امسال، کشور دانمارک است چون ریاست شورای اتحادیه اروپا را برعهده دارد. نمایندگان این کشور شراب، شکلات و کاتالوگ‌های گوناگونی را برای معرفی کشورشان به وزارت خارجه آلمان آورده‌اند.
بازدیدکنندگان که تا به این جا حتما از بالا و پایین رفتن از پله‌ها و گذر از سالن‌ها و دفترهای گوناگون خسته شده‌اند، می‌توانند سری به حیاط بزنند و زیر آفتاب از اجرای موسیقی زنده لذت ببرند. البته غرفه‌های خوراکی و نوشیدنی فراموش نشده‌اند و در گوشه حیاط می‌توان قهوه، ساندویچ یا شیرینی تهیه کرد.
گزارشی از مریم مردانی
Bilder: M. Mardani/ Amal Berlin
