برخلاف تصوری که برخی رسانهها ایجاد می‌کنند، نتیجه گزارش تازه‌ای نشان می‌دهد که بیشتر شهروندان آلمانی در همه‌پرسی‌های محلی با ساخت یا حفظ اقامتگاه‌های پناهجویان موافقت کرده‌اند.
بر اساس گزارشی از سازمان «دموکراسی بیشتر»، بین سال‌های ۲۰۱۵ تا ۲۰۲۴ تنها سه درصد از طرح‌های مردمی آلمان به موضوع اسکان پناهجویان مربوط بوده است. از میان ۹۴ مورد ثبت‌شده تنها ۲۷ مورد به رای‌گیری عمومی رسیده‌اند. از این تعداد در ۱۶ مورد رای‌دهندگان از اسکان پناهجویان حمایت کرده‌اند، در ۱۰ مورد مخالفت کرده‌اند و در یک مورد بی‌طرف بوده‌اند.
این گزارش نشان می‌دهد که تصمیم‌های مردمی در این زمینه گوناگون و در بیشتر موارد مثبت هستند هرچند در رسانهها بیشتر به موارد منفی پرداخته می‌شود.
تفاوت‌های منطقه‌ای در نتایج
به گفته رسانه میگاتزین، بیشترین موارد همه‌پرسی در ایالت‌های نوردراین وستفالن، بایرن و بادن وورتمبرگ ثبت شده‌اند. در غرب آلمان حدود ۷۰ درصد از شهرها به نفع پناهجویان رای داده‌اند. اما در شرق، به‌ویژه در ایالت مکلنبورگ فورپومرن، همه‌پرسی‌ها نتیجه‌ای منفی داشته‌اند.
چالش‌های قانونی و هشدار نسبت به سوء‌استفاده از دموکراسی
بیش از ۴۰ مورد از طرح‌های مردمی به دلیل مغایرت با قانون رد شده‌اند؛ چراکه برخی از آن‌ها قصد داشتند به‌طور کلی مانع ورود پناهجویان شوند در حالی که چنین تصمیمی را دولت مرکزی می‌گیرد، نه شهرداری‌ها. شهرها فقط می‌توانند درباره مکان و شیوه اسکان تصمیم بگیرند.
کارشناسان هشدار می‌دهند که نباید از دموکراسی مستقیم برای اهداف پوپولیستی یا بیگانه‌ستیزانه استفاده شود. در عوض گفت‌وگوی زودهنگام میان مسئولان و شهروندان می‌تواند به کاهش تنش‌ها و افزایش اعتماد کمک کند.
مشارکت بالا در دموکراسی محلی
در سال ۲۰۲۴، ۲۲۹ طرح دموکراتیک در سطح محلی آغاز شد و ۱۷۹ مورد به همه‌پرسی ختم شدند. بیشترین موارد در بایرن، بادن وورتمبرگ و نوردراین وستفالن گزارش شده‌اند. هرچه قوانین مربوط به همه‌پرسی آسان‌تر باشد، مشارکت مردم بیشتر خواهد بود.
درخواست برای برگزاری همه‌پرسی در سطح ملی
به گفته رسانه میگاتزین، رالف اووه بک، سخنگوی سازمان «دموکراسی بیشتر»، می‌گوید که وقت آن رسیده است همه‌پرسی‌ها در سطح ملی نیز برگزار شوند. او این کار را راهی برای تقویت اعتماد عمومی دانسته است. در ۷۰ سال گذشته بیش از ۹۴۰۰ طرح مردمی در آلمان ثبت شده است که نزدیک به ۸۰ درصد آن‌ها از سوی خود مردم آغاز شده‌اند.
این گزارش نشان می‌دهد که دموکراسی مستقیم در آلمان در برابر سوءاستفاده‌های افراط‌گرایانه مقاوم بوده و همچنان ابزاری مؤثر برای مشارکت شهروندان در تصمیم‌گیری‌های محلی است.
Bild: Nicola Katie
