نوروز، جشن باستانی بهار و آغاز سال نو در تقویم هجری شمسی، یکی از مهم‌ترین رویدادهای فرهنگی برای ایرانی‌ها، افغان‌ها و تا جیک‌ها در سراسر جهان است. این جشن که ریشه‌ای چند هزار ساله دارد، نه‌تنها در ایران، افغانستان، تاجیکستان و برخی دیگر از کشورهای منطقه گرامی داشته می‌شود، بلکه در میان جوامع مهاجر کشورهای یاد شده در اروپا نیز جایگاه ویژه‌ای دارد. آلمان با داشتن یکی از بزرگ‌ترین جوامع افغان و ایرانی در اروپا، هر سال شاهد برگزاری گسترده مراسم نوروزی است.
نوروز در آلمان: ترکیبی از سنت و مدرنیته
مهاجران در آلمان، به‌ویژه ایرانیان، افغان‌ها و تاجیک‌ها، هر ساله با برپایی جشن‌ها، بازارچه‌های نوروزی و گردهمایی‌های فرهنگی، این آیین را زنده نگه می‌دارند. این جشن‌ها نه‌تنها برای زنده نگه داشتن هویت فرهنگی نسل‌های اول مهاجران است، بلکه فرصتی است برای معرفی فرهنگ نوروز به جامعه آلمانی و دیگر مهاجران.
مراسم نوروزی در شهرهای مختلف آلمان
نوروز در بسیاری از شهرهای آلمان از جمله برلین، هامبورگ، فرانکفورت، مونیخ، کلن و اشتوتگارت با شکوه خاصی برگزار می‌شود. در این مراسم، مهاجران در تالارها، سالن‌های اجتماعات و حتی در فضای باز گرد هم می‌آیند تا سفره هفت‌سین پهن کنند، موسیقی سنتی گوش دهند، غذاهای سنتی بخورند و به اجرای برنامه‌های فرهنگی بپردازند.
برلین: بزرگ‌ترین جشن نوروزی در آلمان معمولاً در پایتخت برگزار می‌شود. در سال‌های اخیر، نوروز در میدان‌های عمومی نیز جشن گرفته شده است، جایی که شهروندان آلمانی نیز به آن می‌پیوندند.
فرانکفورت: این شهر که میزبان جمعیت بزرگی از ایرانیان و افغان‌ها است، هر ساله با بازارچه‌های نوروزی، کنسرت‌ها و برنامه‌های سنتی میزبان صدها نفر از علاقه‌مندان به این جشن است.
هامبورگ: در این شهر، انجمن‌های ایرانی و افغان جشن‌های خانوادگی با حضور هنرمندان و موسیقی‌دانان سنتی برگزار می‌کنند که شامل رقص، آواز و اجرای شاهنامه‌خوانی و مولودی‌خوانی است.
سنت‌های نوروزی در آلمان
در کنار برگزاری جشن‌های عمومی، بسیاری از خانواده‌ها سنت‌های نوروزی را در خانه‌های خود نیز اجرا می‌کنند.
سفره هفت‌سین: یکی از مهم‌ترین نمادهای نوروز، که شامل سیب، سمنو، سنجد، سماق، سیر، سبزه و سرکه است. این سنت در خانه‌های ایرانیان و افغان‌های مقیم آلمان همچنان حفظ شده و حتی برخی از رستوران‌ها و کافه‌های افغان و ایرانی نیز در ایام نوروز سفره هفت‌سین می‌چینند.
اگرچه زندگی در آلمان متفاوت از کشورهای مبدأ است و محدودیت‌های کاری ممکن است مانعی برای دیدارهای گسترده باشد، اما خانواده‌ها و دوستان در حد امکان در تعطیلات آخر هفته گرد هم می‌آیند و سنت عیددیدنی را زنده نگه می‌دارند. همچنان، ایرانیان و برخی از افغان‌های مقیم آلمان، سیزدهمین روز فروردین را که به عنوان “سیزده‌بدر” شناخته می‌شود، در پارک‌ها و طبیعت اطراف شهرهای بزرگ جشن می‌گیرند. این روز فرصتی برای تفریح، پیک‌نیک و گذراندن وقت در فضای باز است.
چالش‌ها و فرصت‌ها برای نوروز در آلمان
با وجود علاقه علاقمندان به حفظ این سنت، برگزاری نوروز در آلمان با چالش‌هایی نیز همراه است. نوروز در آلمان تعطیل رسمی نیست، بنابراین بسیاری از مهاجران مجبورند برنامه‌های خود را در آخر هفته‌ها برگزار کنند. در همین حال،اجاره سالن‌ها و فضای مناسب برای برگزاری جشن‌های نوروزی می‌تواند هزینه‌بر باشد.
بسیاری از شهروندان آلمانی از طریق جشن‌های نوروزی با فرهنگ و سنت‌های این کشورها آشنا شده‌اند. این جشن فرصتی برای گردهمایی جوامع ایرانی، افغان و تاجیک است که از طریق نوروز ارتباطات فرهنگی و اجتماعی خود را تقویت می‌کنند. برخی از سازمان‌های فرهنگی و دانشگاهی آلمان در سال‌های اخیر نوروز را به رسمیت شناخته و به برگزاری رویدادهای مرتبط کمک کرده‌اند.
نوروز برای فارسی‌زبانان در آلمان فقط یک جشن سنتی نیست، بلکه پیوندی میان نسل‌های مختلف مهاجران با فرهنگ و هویت اصلی‌شان است. این آیین با وجود چالش‌ها، همچنان زنده است و حتی در برخی موارد فراتر از جامعه فارسی‌زبان، مورد توجه دیگر اقوام و ملیت‌ها نیز قرار گرفته است.
با تلاش جوامع مهاجر، حمایت نهادهای فرهنگی و افزایش آگاهی درباره اهمیت نوروز، این جشن می‌تواند در آینده به یک رویداد فرهنگی گسترده‌تر در آلمان تبدیل شود.
نورالله رحمانی
Foto: Wikipedia
