در جریان رقابت‌های انتخاباتی، بسیاری از احزاب سیاسی مهاجرت را به‌عنوان یک معضل بزرگ مطرح کرده‌اند و در انتقاد از سیاست‌های مهاجرتی با یکدیگر رقابت کرده‌اند. در مقابل، صاحبان صنایع و دانشگاهیان تأکید می‌کنند که آلمان نیاز مبرمی به نیروی کار متخصص خارجی دارد و نسبت به نگاه محدود و منفی به موضوع مهاجرت هشدار می‌دهند. این تناقض بین سیاست و اقتصاد این سؤال را مطرح می‌کند که آیا آلمان همچنان برای متخصصان خارجی جذاب باقی خواهد ماند یا خیر؟
آلمان سالانه به ۲۸۸ هزار نیروی کار خارجی نیاز دارد
این نتیجه‌ی تحقیقات اخیر بنیاد برتلسمان است. با وجود رکود اقتصادی، در بسیاری از بخش‌های صنعتی و خدماتی، کمبود نیروی کار همچنان یک چالش بزرگ محسوب می‌شود.
اما در حالی که اقتصاد و دانشگاه‌ها برای جذب نیروی کار متخصص خارجی تلاش می‌کنند، سیاستمداران درگیر بحث‌های امنیتی و محدودیت‌های مهاجرتی شده‌اند. انتخابات پیش رو باعث شده که مهاجرت به یک موضوع جنجالی تبدیل شود، به‌ویژه پس از حملات اخیر در کشور، از جمله حمله‌ی هفته‌ی گذشته در مونیخ که منجر به زخمی شدن چندین نفر و کشته شدن دو نفر شد.
این تمرکز بر محدودیت مهاجرت در فضای سیاسی، نگرانی‌هایی را در میان کارفرمایان و کارشناسان اقتصادی ایجاد کرده است. آنها هشدار می‌دهند که چنین سیاست‌هایی می‌توانند توان رقابتی آلمان در جذب نیروی کار متخصص را تضعیف کنند.
تغییرات جمعیتی، نیاز به مهاجرت را افزایش می‌دهد
فضای سیاسی و اجتماعی در آلمان سخت‌تر شده است – بحث‌های امنیتی گفتمان عمومی را تحت‌الشعاع قرار داده‌اند. این تغییرات نه‌تنها بر زندگی مهاجران و افراد دارای پیشینه‌ی مهاجرتی تأثیر گذاشته، بلکه تصویر آلمان در خارج از کشور را نیز تغییر داده است.
نتیجه چیست؟ بسیاری از نیروهای متخصص دیگر تمایلی به مهاجرت به آلمان ندارند. بر اساس یک نظرسنجی بین‌المللی، در میان کشورهای صنعتی غربی، آلمان از نظر محبوبیت برای مهاجرت در جایگاه پانزدهم قرار دارد – رتبه‌ای که نشان از کاهش جذابیت این کشور برای نیروی کار ماهر دارد.
اما کارشناسان اقتصادی و پژوهشگران هشدار می‌دهند که این نگرش اشتباه است. به گفته‌ی سوزانه شولتز، پژوهشگر مهاجرت در بنیاد برتلسمان، آلمان به دلیل تغییرات جمعیتی و کاهش نیروی کار داخلی، به‌شدت نیازمند نیروی کار ماهر خارجی است.
سیاست‌های مهاجرتی اخیر در تئوری کارآمد به نظر می‌رسند، اما اگر رشد اقتصادی بهبود یابد، این نیاز می‌تواند به بیش از ۴۰۰ هزار نفر در سال افزایش یابد. اکنون، چالش اصلی این است که چگونه سیاستمداران می‌توانند میان دغدغه‌های امنیتی و نیاز اقتصادی به مهاجرت تعادل برقرار کنند.
تمرکز کارزارهای انتخاباتی بر مهار مهاجرت
در مناظرات پیش از انتخابات، بیشتر بحث‌ها بر این پرسش متمرکز شده است: چگونه می‌توان مهاجرت را محدود کرد؟ سیاستمداران عمدتاً درگیر مباحث امنیتی شده‌اند، که منشأ آن حملات تروریستی و اقدامات خشونت‌آمیز اخیر در آلمان است. تنها در هفته گذشته، حمله‌ای در مونیخ با دو کشته و چندین مجروح رخ داد که یکی از چندین مورد در ماه‌های اخیر بوده است.
افزایش حساسیت اجتماعی و کاهش جذابیت آلمان برای مهاجران
افزایش بحث‌های امنیتی فضای عمومی را برای مهاجران و افراد دارای پیشینه مهاجرتی سخت‌تر و پرتنش‌تر کرده است. این وضعیت بر دیدگاه‌های بین‌المللی درباره آلمان نیز تأثیر گذاشته است. بسیاری از نیروهای کار ماهر دیگر تمایلی به آمدن به آلمان ندارند. در رده‌بندی جذابیت کشورهای صنعتی برای نیروی کار خارجی، آلمان در جایگاه پانزدهم قرار دارد.
چالش‌های ناشی از تغییرات جمعیتی و نیاز به مهاجرت کاری
اقتصاددانان و دانشمندان تأکید دارند که توجه بیشتری به واقعیت‌های اقتصادی کشور شود. نیاز به مهاجرت کاری در آلمان دست‌کم گرفته شده است. با توجه به کاهش جمعیت فعال و افزایش سالمندان، این کشور به‌شدت نیازمند نیروی کار ماهر از خارج است.
منبع: تاگس شاو
