چراغهای کریسمس، سرودهای کریسمس، شراب داغ و شیرینی زنجبیلی: برای بسیاری از مردم، ادونت (Advent) نقطه عطفی است که تمام سال منتظر آن هستند. با هر شمعی که روی تاج ادونت روشن میشود، اشتیاق برای کریسمس بیشتر میشود. اما ادونت چه معنایی دارد، چه رسوم و سنتهایی در آن وجود دارد و خاستگاه آنها چیست؟
واژه لاتین “adventus” به معنای «آمدن» است. ادونت بهعنوان زمانی برای انتظار آمدن عیسی مسیح در نظر گرفته میشود، که تولد او در کریسمس جشن گرفته میشود. این ایام – مشابه با روزهداری قبل از عید پاک – بهعنوان دورهای برای آمادهسازی برای یک جشن بزرگ مسیحی شناخته میشود.
فصل ادونت برای اولین بار در اواخر قرن چهارم در گال (فرانسه امروزی) و اسپانیا مستند شده است. در آن زمان، دوره آمادهسازی برای کریسمس سه هفته به طول میانجامید و شامل شرکت در مراسم کلیسا، روزهداری، توبه و انجام اعمال نیکو بود. دوره چهار هفتهای ادونت که امروزه رایج است، به شورای ترنت (۱۵۴۵-۱۵۶۳) بازمیگردد.
از چه زمانی شروع میشود و چقدر طول میکشد؟
ادونت شامل چهار یکشنبه پیش از کریسمس است. از آنجا که این جشن هر سال در روز متفاوتی از هفته برگزار میشود، طول مدت ادونت نیز متغیر است – بین ۲۲ تا ۲۸ روز. زودترین تاریخ آغاز ادونت ۲۷ نوامبر و دیرترین آن ۳ دسامبر است. امسال ادونت ۲۴ روز طول میکشد و از ۱ دسامبر آغاز میشود.
تاج ادونت از کجا آمده است؟
ریشههای تاج ادونت به سال ۱۸۳۹ بازمیگردد. مبدع این رسم، یوهان هاینریش ویخِرن، الهیدان پروتستان محسوب میشود. اولین تاج یک چرخ بزرگ واگن بود که ویخِرن بر روی آن ۲۴ شمع نصب کرد – که نمادی از روزهای باقیمانده تا کریسمس بود.
او این چرخ واگن را در یک یتیمخانه در هامبورگ آویخت تا انتظار برای کریسمس را برای کودکان ملموستر کند. تاج ادونت پس از جنگ جهانی دوم به خانههای خصوصی پروتستانها و کاتولیکها راه یافت و در سراسر کشور محبوب شد. شکل دایرهای تاج نماد ابدیت و زندگی جاودان است.
Photo: Sincerely Media on Unsplash
چرا تقویمهای ادونت داریم؟
نهتنها کودکان، بلکه بزرگسالان نیز از باز کردن یک در تقویم لذت میبرند. در اینجا نیز هدف این است که انتظار برای کریسمس ملموستر شود. رسم شمارش ۲۴ روز تا کریسمس از اواسط قرن نوزدهم وجود داشته است. در آن زمان، بهعنوان مثال، علامتهایی با گچ روی دیوار کشیده میشد که یکییکی پاک میشدند. اولین تقویم Advent توسط ناشری به نام گرهارد لانگ در سال ۱۹۰۸ چاپ شد و چند سال بعد تقویمهای دارای درهای کوچک که امروز میشناسیم، ظاهر شدند. تقویمهایی که با شکلات پر شده بودند، نخستین بار در سال ۱۹۵۸ وارد بازار شدند.
کدام رنگها و گیاهان برای این زمان نمادین هستند؟
رنگ سبز شاخههای درخت کاج که برای تزئین درها و حلقههای ادونت استفاده میشوند، نماد امید است. یکی دیگر از سنتهای محبوب ادونت آویختن گیاه دارواش است؛ این گیاه نمادی از شانس و عشق محسوب میشود. دارواش از دوران روم، سلتها و اساطیر نوردیک نیز اهمیت داشته است.
گل کریسمس به رنگهای قرمز یا سفید در بسیاری از خانهها در فصل ادونت دیده میشود. این گیاه که گلهایی به شکل ستاره دارد، در اصل از آمریکای مرکزی و جنوبی میآید و در آنجا به “گل شب مقدس” معروف است. در دهه ۱۹۵۰، گل کریسمس از مکزیک به اروپا راه یافت.
کسانی که برای حلقه ادونت از شمعهای صورتی و بنفش استفاده میکنند، از ایده رنگهای آیینی پیروی میکنند: سه شمع بنفش برای اولین، دومین و چهارمین یکشنبه ادونت نماد توبه، تأمل و بازگشت به درون است. کلیساها نیز در این دوره با رنگ بنفش تزئین میشوند. شمع مربوط به سومین یکشنبه ادونت بهطور سنتی صورتی است که نماد انتظار و شادی است.
Weihnachtsmarkt
کریسمس و جوامع فارسی زبان
در میان جامعههای فارسیزبان، بهویژه در کشورهایی که کریسمس جشن گرفته میشود، این مناسبت بیشتر بهعنوان فرصتی برای همراهی با جامعه و تجربه فرهنگهای جدید درک میشود. برخی از ما نیز، حتی اگر به دلایل مذهبی این روز را جشن نگیریم، از زرق و برق و شادی این ماه لذت میبریم و آن را زمانی برای شادی و اتحاد میدانیم.
کریسمس برای هر کسی معنای خاص خود را دارد؛ خواه مذهبی باشد، خواه فرهنگی یا حتی صرفاً زمانی برای استراحت و تجدید قوا. اما در نهایت، این ماه فرصتی برای توجه به دیگران، ایجاد خاطرات زیبا و گرامیداشت ارزشهای مشترک انسانی است.
