دولت آلمان به رهبری صدراعظم اولاف شولتس و وزیر داخله/کشور نانسی فزر قصد دارد روند بازگشت پناهجویان افغان را تسریع کند و در این راستا به ازبکستان به عنوان شریک کلیدی روی آورده است. در آخر هفته جاری، پروازی به مقصد آسیای مرکزی برنامه‌ریزی شده که در آن شولتس به همراه فزر و یواخیم استمپ، نماینده ویژه برای توافق‌نامه‌های مهاجرت، حضور خواهند داشت.
به گزارش آبندبلات، سفر برنامه‌ریزی شده شولتس به تاشکند، پایتخت ازبکستان که هم‌مرز با افغانستان است، به منظور امضای توافق‌نامه مهاجرتی برای بازگرداندن شهروندان ازبکستانی که اجازه ماندن در آلمان را ندارند و همچنین جذب نیروی کار متخصص از این کشور انجام می‌شود. علاوه بر آن، برنامه‌ریزی برای پروازهای منظم به افغانستان برای بازگرداندن مهاجران و مجرمان بالقوه نیز در دستور کار است.
چالش‌های سیاسی و دشواری‌های بازگشت به افغانستان
بازگشت پناهجویان به افغانستان، به دلیل وضعیت نامناسب سیاسی و حقوق بشری در این کشور پیچیده است. گروه طالبان که حاکمان کنونی افغانستان هستند، به‌خاطر نقض گسترده حقوق بشر و اعمال خشونت‌های شدید همواره مورد انتقاد قرار دارند و مذاکره برای توافق بازگشت با این گروه می‌تواند به معنای پذیرش بین‌المللی آن‌ها تلقی شود. به همین دلیل، آلمان قصد دارد افغان‌ها را ابتدا به ازبکستان و از آنجا به افغانستان منتقل کند.
در حال حاضر حدود ۴۰ هزار نفر بدون مجوز اقامت در آلمان زندگی می‌کنند که شامل تعداد زیادی افغان‌ها نیز می‌شود. دولت آلمان برای اجرای این برنامه‌ها به همکاری کشورهای مبدا وابسته است و در عین حال به دنبال جذب نیروی کار از خارج است.
این در حالیست که اولین پرواز بازگشت به کابل پس از سه سال وقفه در پایان ماه آگوست/اوت از لایپزیگ به کابل انجام شد و در آماده‌سازی این پرواز، قطر که ارتباطات نزدیکی با طالبان دارد، کمک کرد.
توافق‌نامه‌های مهاجرتی و جذب نیروی کار
آلمان پیش از این توافق‌نامه‌های مهاجرتی با کشورهای مختلفی از جمله هند، گرجستان، مراکش و عراق به امضاء رسانده است. این توافق‌نامه‌ها به منظور بازگشت پناهجویان رد شده و همچنین جذب نیروی کار متخصص برای جبران کاهش جمعیت طراحی شده‌اند. به گفته پژوهشگران، موفقیت این سیاست‌ها به همکاری کامل کشورهای مبدا بستگی دارد و نیاز به تسهیل فرآیندهای اجرایی و کاهش موانع اداری دارد.
کشورهایی نظیر کنیا، گرجستان و ازبکستان نیز به این همکاری به عنوان فرصتی برای بهبود دسترسی به بازار کار آلمان و توسعه روابط تجاری می‌نگرند. با این حال، نگرانی‌هایی نیز وجود دارد، از جمله خطر “فرار مغزها” که می‌تواند به کشورهای مبدا آسیب بزند و همچنین انتظارات غیر واقعی در مورد حجم تبادل مهاجران با آلمان.
در نهایت، موفقیت این توافقات و برنامه‌ها به همکاری موثر کشورهای مبدا و تسهیل روندهای اداری بستگی دارد و دولت آلمان باید به دقت هزینه‌ها و منافع این توافقات را مدیریت کند.
Foto: Michael Kappeler/dpa
