طالبان سه سال است که بر افغانستان حکومت میکنند و هیچ تمایلی برای سازش در مورد حقوق بشر نشان نداده اند. این نقطه عطفی در سیاست بینالمللی افغانستان بود: در پایان ماه جون، نمایندگان طالبان برای اولین بار در دوحه پایتخت قطر با فرستادگان ویژه سازمان ملل دیدار کردند تا در مورد همکاری احتمالی در مورد مسائل اقتصادی یا مبارزه با کشت خشخاش گفتگو کنند. . جامعه جهانی همیشه برقراری روابط دیپلماتیک و به رسمیت شناختن حکومت طالبان را با رعایت حقوق بشر و تشکیل یک دولت فراگیر مرتبط می دانست. اما سه سال پس از آنکه اسلام گرایان کابل پایتخت را در ۱۵ اوت ۲۰۲۱ تصرف کردند و بدین ترتیب کنترل کشور را به دست گرفتند، حفظ این مسیر روز به روز دشوارتر میشود.
طالبان، هرگونه انتقاد از خارج را به عنوان نقض حاکمیت خود محکوم کرده است
در حالی که دیپلماتهای غربی به ویژه تلاش بیهودهای برای متقاعد کردن طالبان به دادن امتیازاتی مانند افتتاح مدارس دخترانه با استفاده از فشار به رسمیت شناختن و وعده بودجه توسعه بین المللی دارند، آنها تاکنون تمایل چندانی برای مصالحه نشان نداده اند. برعکس: دولت تحت رهبری هیبت الله آخوند زاده که تقریباً تحت تأثیر فشارهای بین المللی قرار نگرفته است، اخیراً به طور فزایندهای به مسیر خود ادامه داده و هرگونه انتقاد از خارج را به عنوان نقض حاکمیت خود محکوم کرده است.
در اداره زیر حاکمیت طالبان، کمکهای بین المللی به شدت در حال کاهش است
سیاست بین المللی افغانستان اکنون با یک معضل به ظاهر لاینحل مواجه است. در دراز مدت، انزوا میتواند به ویژه بر جمعیت افغانستان تأثیر بگذارد. اقتصاد افغانستان از بانکداری بین المللی جدا شده و تحت محدودیتهای اقتصادی قرار دارد. طبق گزارش سازمان ملل، تقریباً یک چهارم از تقریباً ۴۰ میلیون افغان در سال جاری تحت تأثیر ناامنی حاد غذایی قرار دارند. در عین حال، کمکهای بین المللی به شدت در حال کاهش است.
ابراهیم باهیس کارشناس مسائل افغانستان از اندیشکده بین المللی “گروه بحران” میگوید که هر دو طرف میدانند که در دراز مدت طالبان به رسمیت شناخته نخواهد شد. سیاست طالبان ارزشهای بینالمللی و حقوق بشر را بیش از حد زیر پا میگذارد و حاکمان جدید تمایل چندانی برای مصالحه نشان نمیدهند. در عین حال، طالبان میدانستند که در درازمدت بسیاری از کشورها چارهای جز برقراری روابط غیررسمی ندارند.
دولتهای اروپایی به ویژه آلمان و فرانسه تاکنون روابط دیپلماتیک با طالبان را رد کرده اند
همچنین به همین دلیل است که احتمالاً اخیراً اختلاف نظرها در جامعه بین المللی افزایش یافته است. دولتهای اروپایی به ویژه آلمان و فرانسه تاکنون روابط دیپلماتیک با طالبان را رد کرده اند. اما بیشتر کشورهای دیگر اکنون حداقل مذاکرات را بدون به رسمیت شناختن رسمی دولت آغاز کرده اند – همچنین به این دلیل که منافع اقتصادی و امنیتی غالباً غالب است.
به گفته موسسه واشنگتن برای سیاست خاورمیانه، از زمان به قدرت رسیدن طالبان، ۱۸ سفارت در کابل بازگشایی شده اند. در همین حال، کشورهای بیشتری مانند ترکیه، ایران، روسیه و همچنین قزاقستان دیپلمات های طالبان را در سفارتخانه های خود در افغانستان پذیرفته اند. به گفته کارشناس بهیس، کشورهای همسایه نزدیک در آسیای مرکزی از سیاستهای طالبان حمایت نمیکنند، اما به دلایل اقتصادی و امنیتی، افغانستان باثبات را به یک کشور همسایه بی ثبات که گرفتار جنگ داخلی است ترجیح میدهند.
طالبان بزرگترین موفقیت خود را در سیاست خارجی تا به امروز در آغاز سال به دست آوردند، زمانی که شی جین پینگ، رئیس جمهور چین، اولین سفیر طالبان در جهان در پکن را تأیید کرد. دولت چین متعاقباً تأکید کرد که این به معنای به رسمیت شناختن رسمی نیست. روسیه همچنین روابط خود با طالبان را بیشتر گسترش داده و اعلام کرده است که میخواهد این گروه را از لیست سازمانهای تروریستی بین المللی حذف کند.
به گفته باهیس، در دراز مدت، این می تواند برای کشورهای غربی نیز مشکل ساز شود. در هر صورت، در آینده راههای جدیدی برای نفوذ بر طالبان مورد نیاز خواهد بود. گفتوگوهایی مانند مذاکرات دوحه میتواند اولین گام برای این امر باشد.
منبع: epd/mig
Foto: Marc Tessensohn/epd
