پس از سقوط کابل در ۱۵ اگوست ۲۰۲۱ و بازگشت طالبان به قدرت، زندگی زنان افغان به طور چشمگیری دگرگون شد. در یکی از روزهای پس از سقوط، دو تن از زنان ملبس با حجاب و دستکشهای سیاه، عینک دودی برچشمان، به خانه پریسا ۲۲ ساله در مرکز تخار وارد شدند. آنها ابتدا نامش را پرسیدند و سپس دستهایش را دستبند زدند. از خواهر کوچکترش خواستند تا لباس کامل یا حجاب پریسا را بیاورد.
گزارش شامل تصاویریست که ممکن است برای برخی از خوانندگان آزاردهنده و یا غیرقابل تحمل باشد. لطفاً با احتیاط ادامه دهید.
به گفته این بانو، خواهرش به شدت ترسیده بود و نتوانست لباسش را پیدا کند. لحظاتی نگذشته بود که دو مرد به این زنان طالب پیوستند و به شدت با پریسا مبارز برخورد کردند. پس از پرسیدن چند سوال، این دختر جوان ۲۲ ساله را همراه با برادرش در نخست به حوزه سپس به زندان منتقل کردند. در زندان تخار هر دو مورد ضرب و شتم و توهین شدید قرار گرفتند.
پریسا مبارز، باشنده تخار افغانستان است و در حال حاضر در یکی از کشورهای همسایه به سر میبرد. او در دولت پیشین به عنوان فعال حقوق زن و مسئول دختران ورزشکار در اداره تربیت بدنی تخار فعالیت داشت.
پریسا، وقتی از آن روز صحبت میکند، گلویش بغض میکند، لحظهیی ارام میگیرد ولی نمیتواند بغض گلویش نگهدارد بنابرین بلندتر و بشدت به گریه میافتد. او از شکنجههای جسمی و روحی که تجربه کرده بود، سخن میگوید.
به گفته این بانو ۲۲ ساله، پس از گذراندن شکنجههای طاقتفرسا، با قید شرط اینکه دیگر فعالیت نمیکند، از زندان با بردارش یکجا آزاد شد. اما پس از آزادی، پریسا به مبارزات خود برای حقوق زنان ادامه داد و در بدخشان جنبش تازهای را ایجاد کرد.
به رغم فشارها و تهدیدات، او همچنان تلاش میکند تا وضعیت زنان را بهبود بخشد و صدای آنها را به گوش جهانیان برساند. پس از یک سال از آزادی و با توجه به ادامه تهدیدات، تصمیم به ترک کشور گرفت و به یکی از کشورهای همسایه پناهنده شد.
پریسا میگوید که با وجود تجربیات دردناک و سختی که زیر سلطه طالبان داشته، همچنان به حیث بنیانگذار جنبش زنان تخار و بدخشان به مبارزاتش برای حقوق زنان ادامه داده و در پاسخ به سوالم که آینده افغانستان را چگونه میبیند، میگوید: «امیدوار هستم که وضعیت در افغانستان تغییر کند و این وضعیت پایدار نخواهد ماند. مردم افغانستان به سمت بهبودی حرکت خواهند کرد. من به طور خاص از مبارزات زنان افغانستان حمایت میکنم و امیدوارم که این مبارزات به نتیجه برسد.»
درد مشترک
پریسا تنها دختری نیست که چنین مشکلاتی را تجربه کرده است. براساس دادهها، طالبان پس از سقوط کابل در ۱۵ اگوست سال ۲۰۲۱، حدود ۱.۴ میلیون زن و دختر نوجوان را در افغانستان از حق آموزش و تحصیل محروم کردهاند. بنابرین، صدها زن و دختر به جنبشهای ضد طالبان پیوستهاند و علیه آنها شعار داده و محکومشان میکنند.
پروانه ابراهیمخیل نجرابی، نیز از همان آغاز با دوستانش برجادهها بیرون شد و برضد تصامیم طالبان صدایش را بلند کرد. اما به گفته خودش بیش از یک ماه را در زندان طالبان سپری کرد. در جریان صحبتهایی که با امل فرانکفورت داشت، نتوانست به راحتی در مورد آنچه بر او گذشته است صحبت کند. این بانو جوان، تجربههای تلخ و چالشهای بزرگی را که مردم افغانستان در برابر طالبان و رویدادهای اخیر تجربه کردهاند، با ما در میان گذاشت. برای پروانه، سقوط کابل بسیار غیرمنتظره و شوکآور بود. او میگوید که هیچگاه فکر نمیکرد طالبان دوباره وارد افغانستان شوند، زیرا مانند دیگر پایتخت نشینان تصور میکرد که حداقل یکی از مسئولان در مقابل طالبان ایستادگی خواهد کرد.
اما در روز سقوط، کجا بود؟ این سوالی بود که من از او پرسیدم. پروانه ۲۴ ساله که ژورنالیست و فعال مدنی بود، در آن روز با جمعی از فعالین مدنی برنامهای علیه طالبان راهاندازی کرده بودند. او در حال سخنرانی علیه طالبان و جنایتهایشان بود که خبر سقوط کابل را شنید: به گفته پروانه آن لحظه، واقعاً حالت شکنندهای داشت.
پس از سقوط کابل، پروانه ابراهیمخیل نجرابی فعالیتهایش را از سر گرفت. او میگوید که برای پنهان کردن هویتش پس از شرکت در تظاهرات، همیشه چادرش را تغییر میداد تا از چشم طالبان درامان بماند. اما پس از چند ماه، طالبان موفق به دستگیری او شدند. این بانو ۲۴ ساله، روزهایی را که در بند طالبان سپری کرده، کابوسی ناتمام میخواند. پس از آزادی به قید وثیقه، او به پاکستان فرار کرد و از آنجا توسط برنامه پذیرش افراد در معرض خطر به آلمان منتقل شد. به گفته خودش، هنوز هم تحت رواندرمانی است. اما، به مبازراتش در کنار زنان دیگر ادامه خواهد داد.
