هفته گذشته یک قایق ماهیگیری در سواحل یونان واژگون شد. از ۷۵۰ پناهجویی که در قایق بودند، تنها ۱۰۴ نفر نجات یافتند.
گارد ساحلی یونان به شدت مورد انتقاد قرار گرفت، اما در حمایت از خود ادعا کرد: پناهندگان از نجات آنها و آوردن آنها به یونان خودداری می کردند. اما چرا؟ این همان چیزی است که این متن در مورد آن است.
تصور کنید شما یک پناهجو هستید!
فرض کنید پناهجویی هستید از افغانستان، از ایران، عراق، سوریه… از کشوری زخم خورده، و کمری که اگر نشکسته، تا مرز له شدن پیش رفته. فرض کنید، خانواده‌تان به دست، طالبان، اسد، خامنه‌ای، داعش تهدید/شکنجه/زندانی شده‌اند. فرض کنید سفره‌تان از نان خالی است. به هر دری زده‌اید بسته شده، جان‌تان هم که در خطر نباشد، از فقر و گرسنگی خانواده شرمنده‌اید. سالها می‌گذرند و سیاستمداران جز سیاهی و فقر و نکبت، پیامی دیگر برایتان ندارند. اما شاید یک تلاش دیگر، شاید جایی در این دنیا، چند متر زمین برای شما داشته باشد که در آن آزادانه بایستید و شرافتمندانه کار کنید! فکر چاره! رهایی، فرار، کمکی، شروعی دوباره!
در فرار به مرز ترکیه، توسط پلیس ترکیه دستگیر می‌شوید، لختتان می‌کنند و دار و ندارتان را می‌گیرند، بعد شما را به پلیس ایران می‌سپارند تا آنقدر کتک بخورید، که از به دنیا آمدن‌تان پشیمان شوید. این اتفاق باید آنقدر تکرار شود تا ستاره شانس روی خوش به شما نشان بدهد و خود را به ترکیه برسانید. حالا قطعاً سرمایه‌ای برای ادامه مسیر ندارید. پس باید کار کنید. چیزی حدود ۳-۵ هزار یورو سرمایه لازم است تا خود را به یونان برسانید. یعنی دستکم یک تا دوسال کار سخت.
از مرز ترکیه به یونان، غیر از پول به چیز دیگری هم نیاز دارید؛ شانس و طاقتی بی اندازه! اگر از مسیر زمینی بیایید، احتمالاً بخواهید از رودخانه Maritsa عبور کنید، بسیار محتمل است که توسط پلیس یونان دستگیر شوید. کتک می‌خورید، لخت می‌شوید. با کسی حرف زدم که می‌گفت پلیس از بدن ما پلی درست کرده بود تا دیگران، پا روی سر ما بگذارند، دوباره سوار قایق شوند و به ترکیه برگردند!
و اگر از مسیر دریای مدیترانه بخواهید خود را به یونان برسانید، خدا به دادتان برسد!
اگر قایق‌تان واژگون نشود، ممکن است به دست گارد ساحلی یونان بیافتید. در این صورت احتمال این می‌رود که به دریا عقب رانده شوید. چطور؟ آنهازبا کشتی‌شان، دور قایق کوچک‌تان چرخ می‌زنند تا قایق‌تان در امواج به وجود آمده گرفتار شده و غرق شود. یا حتی ممکن است با اینکه خود را به ساحل رسانده باشید، شما را دوباره سوار همان قایق فرسوده یا شاید پاره شده کنند، و به دریا بفرستند تا به ترکیه برگردید. وضعیت “پوش بک – Push Back” اگر چه توسط دولت یونان همیشه انکار شده، اما پناهجویان زیادی به آن گرفتار شده‌اند و صدها نفر شهادت داده‌اند.
اگر…اگر… اگر…
اگر از این قایق شکسته، و آن پلیس ساحلی جان سالم به در ببرید، ممکن است به محض ورودتان به یونان، به جرم قاچاقچی بودن دستگیر شوید. چطور؟ بسیاری از قاچاقبرها، به محض اینکه قایق از ساحل ترکیه کمی فاصله می‌گیرد، خود را به دریا می‌اندازند و به ترکیه برمی‌گردند. درست در همین لحظه سرنشینان قایق می‌فهمند جر خودشان کسی را ندارند که نجات‌شان دهد. مسیر را نمی‌دانند، در برخی مواقع موتور قایق از حرکت می‌ماند و قایق به مرز غرق شدن می‌رسد. اما هرکس در این لحظه تلاش کند موتور را روشن کند، و قایق را هدایت کرده و به ساحل برساند، ممکن است به جرم قاچاقبر بودن دستگیر شود. جرم قاچاقبر بودن در یونان، می تواند حتی ۵۰ سال زندان برایتان به همراه داشته باشد.
اگر به جرم قاچاقبر دستگیر نشوید، قایق‌تان غرق نشود، پوش بک نشوید، به یونان، “جهنم پناهجویان” خوشامد آمدید!
اگر اهل افغانستان، بنگلادش، پاکستان، سومالی و سوریه هستید…
اگر اهل افغانستان، بنگلادش، پاکستان، سومالی و سوریه هستید، ۹۵ درصد احتمال دارد که درخواست پناهندگی شما ظرف دو هفته رد شود. شما ۲۰ روز فرصت دارید تا یونان را ترک کنید یا درخواست تجدید نظر کنید. نکته منفی درخواست تجدیدنظر این است که در صورت منفی بودن رای بلافاصله می‌توانید دستگیر شوید که در حدود ۹۰ درصد پرونده‌های تجدید نظر وجود دارد. این بازداشت تا ۱۸ ماه ادامه دارد. بعد از آن؟ به شما مهلت کوتاهی برای ترک خاک یونان می‌دهند. اگر همچنان در یونان باشید ممکن است به صورت کاملاً رندوم در خیابان مجدد دستگیر شده و حبس شوید.
اما این زندان‌های پناهجویان چطور جایی است؟
در لحظه ورود، دروبین موبایل تان توسط پلیس شکسته می شود، یا به کل موبایل تان از شما گرفته می شود! چرا؟ شما اجازه ندارید تصویری از آنچه در این زندان ها می گذرد به بیرون بفرستید. برخی از زندان های پناهجویان در یونان، مانند کورینتوس، به “یخچال” معروف است. یعنی وقتی می روی داخل، هیچ کس دیگر نمی داند کی بیرون می آیی. حدود ۱۲ نفر در هر اتاق، بدون توجه به اختلافات مذهبی و قومیتی. خودکشی، خود زنی، و بیماری های اعصاب و روان، در کمین پناهجویانی است که بزرگ ترین گناهشان، تلاشی برای زندگی بهتر بوده.
حالا تصور کنیم، که شما با اقبال خوبتان توانستید جزیی از آن درصد کمی باشید که درخواست پناهندگی شان قبول شده. در این صورت باید بلافاصله کمپی که در آن اقامت دارید را ترک کنید. این امر خیلی از پناهندگان را به خوابیدن در خیابان می کشاند.
البته با تشکر فراوان از وجدان بیدار سیاستمداران اروپا!
قرار است به زودی طرحی به نام “بسته حمایتی پناهجویان” اجرایی شود. حرف هایی قشنگ مثل اتحاد و هارمونی و… را کنار بگذاریم، این طرح در عمل به چه معناست؟
فعالان حقوق بشر و وکلایی که در زمینه پناهجویان کار می کنند، از عواقب غیرانسانی این طرح هشدار می‌دهند. این طرح قرار است کشورهایی مانند یونان، لهستان، کورواسی و….. را به خط اول اقدام تبدیل کند. کشورهایی که در برخورد با پناهجویان سالهاست که اغلب رفتاری غیرانسانی و غیر قانونی در پیش گرفته‌اند، حالا تبدیل به سنگر اول می‌شوند! دستگیری و زندانی کردن پناهجویان امری قانونی و طبیعی می‌شود. زندان‌هایی بیشتر و بزرگ تر در مرزها ساخته می‌شود. این زندان‌ها قرار است بدون در نظر گرفتن، سن، ملیت و علت پناهجویی، همه را در خود جای دهد.
با شدت گرفتن بحران آب و هوا، جنگ‌ها و درگیری‌‌های منطقه‌ای، در واقع زندگی و امنیت و رفاه هیچ کس تضمین شده نیست. گزارشی که خواندید تصویری واقعی از زندگی پناهجویان در همین لحظه است. تصویری که می‌تواند فردای شما و ما باشد.
نویسنده: آئورا حلم زاده
Aora Helmzadeh
امل برلین!
