در شب ۱۰ می ۱۹۳۳ هزاران کتاب در شهرهای آلمان آتش گرفت. کتاب سوزی در میادین عمومی شهر نقطه اوج کمپین «علیه روح غیر آلمانی» بود که توسط حزب نازی در آن زمان راه اندازی شد. که چند ماه پس از به دست گرفتن قدرت توسط حزب آغاز شد. به طور خاص، در ۳۰ ژانویه ۱۹۳۳، با آزار و اذیت سیستماتیک یهودیان، مخالفان و نویسندگان، روزنامه نگاران و دانشمندان نامطلوب سیاسی!
اقدام وحشیانه
شهردار برلین کای وگنر (CDU) در توضیح سالگرد این کمپین گفت: «سوزاندن کتاب‌ها اقدامی ظالمانه بود که اهمیت آزادی بیان و حمایت از حقوق اساسی دموکراتیک را تا به امروز یادآوری می‌کند. وگنر در یک بیانیه مطبوعاتی گفت که: «در قلب برلین و همچنین در سراسر آلمان، ناسیونال سوسیالیست‌ها به طور خاص آثار نویسندگانی را که از نظر سیاسی نامطلوب اعلام شده بودند، از جمله بسیاری از نویسندگان و مخالفان یهودی را سوزاندند.» وگنر تاکید کرد: ما هرگز نباید فراموش کنیم که کتاب سوزی نه تنها یک اقدام تروریستی بود، بلکه پیشروی جنایات وحشتناکی بود که در دوره استبداد نازی ها انجام شد. وگنر ادامه داد: “بنابراین برای من بسیار مهم است که برلین اکنون خانه ای امن برای نویسندگان تحت تعقیب و تهدید از سراسر جهان فراهم کند. در برلین می توان آزادانه و مستقل کار کرد و پیشرفت کرد، بدون ترس از آزار و اذیت و سانسور!”
در ۱۰ می ۱۹۳۳ چه اتفاقی افتاد؟
۹۰ سال پیش، هزاران کتاب در برلین و حدود ۲۰ سایت دانشگاهی دیگر در آلمان سوزانده شدند. این آتش سوزی ها توسط اتحادیه دانشجویی آلمان (DST) که در آن زمان تحت کنترل نازی ها بود، سازماندهی شد. در جریان آتش‌سوزی، بسیاری از شرکت‌کنندگان یونیفرم‌های SA و SS، سازمان‌های شبه‌نظامی وابسته به حزب نازی را بر تن داشتند.و آثار بسیاری از نویسندگان، روزنامه نگاران و دانشمندان مشهور آتش گرفت. از جمله برتولت برشت، اریش کاستنر، آلفرد دوبلین، آنا سگرز، اریش ماریا رمارک، الز لاکر-شولر، زیگموند فروید، کرت توچولسکی و دیگران. تنها در برلین حدود ۲۰۰۰۰ کتاب با مشارکت حدود ۸۰۰۰۰ نفرسوزانده شد. در آن زمان دانش آموزان نه تنها تماشا می کردند، بلکه با انداختن کتاب در میان شعله های آتش مشارکت داشتند. پس از نیمه شب، وزیر تبلیغات هیتلر، جوزف گوبلز، ظاهر شد و برای جمعیت حاضر سخنرانی کرد!
چرا نازی ها کتاب ها را سوزاندند؟
کتاب سوزی نقطه اوج کمپین چهار هفته ای “علیه روح غیر آلمانی” است که توسط اتحادیه نویسندگان در ۱۲ آوریل ۱۹۳۳ آغاز شد. این اقدام به شرح زیر اعلام شد: “سوزاندن ادبیات یهود”. توسط تشکل های دانشجویی در دانشگاه ها به مناسبت تحریک یهودیان جهان علیه آلمان شرم آور است. “هر چیزی” که آلمانی نیست باید به آتش سپرده شود.به گفته Deutschlandfunkultur، ” دوازده تز علیه روح غیر آلمانی” در سراسر رایش منتشر شد. آنها، در میان چیزهای دیگر، شامل این درخواست هستند که زبان آلمانی “بیان ناب” کلمه آلمانی “Volkstum” باشد. با این حال، کتاب سوزی نه تنها علیه نویسندگان یهودی، بلکه علیه نویسندگان سوسیالیست و لیبرال و علیه سایر مخالفان نازی ها، نظریه ها و مواضع سیاسی آنها انجام شد. قبل از روز هولوکاست، دانش‌آموزان مطالبی را که «ارزش سوزاندن» را داشتند، جمع‌آوری می‌کردند. لیست سیاهی که در آن زمان کتابدار برلین، ولفگانگ هرمان، تهیه کرده بود، اساس انتخاب کتابهایی بود که باید سوزانده شوند!
آیا واقعاً قبل از سال ۱۹۳۳ کتابی سوختانده شده بود؟
با سوزاندن کتاب ها، نازی ها شیوه های چند صد ساله را احیا کردند. به گفته Deutschland Funk Kulture، شواهدی از کتاب سوزی در چین در حدود ۲۰۰ سال قبل از میلاد وجود دارد. در اروپا، امپراتور روم دیوکلتیان چندین قرن بعد نوشته های مسیحی را سوزاند. در طول قرون وسطی، امپراتورها یا اسقف‌ها مرتباً دستور می‌دادند نوشته‌هایی را که «بدعت» می‌دانستند، از بین ببرند. در سال ۱۲۴۲، به دستور کلیسای کاتولیک، کتابهای یهودی از سراسر اروپای غربی به پاریس آورده شد و بر روی یک آتش بزرگ سوزانده شد.حتی در اوایل دوره مدرن نیز از همین روش با سوزاندن چندین کتاب استفاده می شد. نوشته های ولتر فیلسوف فرانسوی و اووید شاعر روم باستان نیز سوزانده شد.
Foto: Wikipedla und Daoud Adil
