در هفته‌های اخیر طالبان به زنان مبارز افغانستان حمله کرده، درب خانه‌هایشان را شکسته و زنانی را با خود برده است… درحالی که از سرنوشت این زنان خبری در دست نیست، حالا طالبان به اروپا آمده. طالبان قرار است امروز و فردا با نمایندگان کشورهای اروپایی و آمریکایی در اسلو مذاکره کند. اما این مذاکرات قرار است پشت درهای بسته باشد!
ذبیح الله مجاهد سخنگوی دولت گفته، که طالبان امیدوار است که این گفتگوها “به یک وضعیت صلح آمیز” کمک کند.
آیا این آغازی برای به رسمیت شناختن گروه طالبان است؟
گفت و گو با خانم طاهره شمس، فعال حقوق زنان افغانستان، را در این باره بخوانید:
خانم شمس، این سرکوب‌های اخیر زنان در افغانستان را چطور برآورد می‌کنید؟
تجمعات زنان در هفته‌های اخیر سرکوب شده است. آمار دقیقی از دستگیرشدگان در دست نیست. اما تمنا پروانی و پروانه و هدا در همین چند شب گذشته، دستگیر شده‌اند، اصلاً معلوم نیست کجا هستند. نمی‌دانیم آیا هنوز زنده هستند یا خیر. طالبان درب خانه‌هایشان را شکسته و زنان دیگر خانوده را هم با خود برده است.
این زنان به جرم شرکت در انتخابات و برای حق خواهی توسط طالبان دستگیر شده‌اند. چون طالبان برای زنان قانون‌هایی وضع کرده، که عملاً زندگی اجتماعی و شغلی زنان را غیرممکن می‌کند. زنان این وضع را قبول ندارند برای حقوق انسانی و آزادی خود به خیابان می‌آیند. این خانم‌ها در صف اول مبارزات هستند. آنها بسیار شجاع‌اند. حتی در تظاهرات صورت خود را نمی‌پوشانند.
طالبان می‌خواهد قانون شریعت اسلامی را به مردم بقبولاند. و قانون شریعت توسط زنان افغانستان پذیرفتنی نیست. آنها دموکراسی و آزادی خود را طلب می‌کنند.
آیا هیچ سازمان حقوق بشری در افغانستان فعال است؟
بیشتر سازمان‌های حقوق بشر از افغانستان رفته‌اند. تمام خبرنگاران در افغانستان توسط طالبان تهدید و لت و کوب می‌شوند. دوربین‌ها و تلفن‌هایشان شکسته می‌شود… صدایشان را هیچ کس نمی‌شنود.
آیا خانه امن یا پناهگاهی در افغانستان برای زنان در وضعیت خطرناک هست؟
در افغانستان هیچ امکانات امنیتی برای این زنان وجود ندارد. جز اینکه از این خانه به آن خانه بروند و خود را پنهان کنند چاره‌ای ندارند. الان تنها مشکل زنان مخفی شدن از طالبان نیست، بلکه گرسنگی هم به خانواده‌ها فشار می‌آورد و هرکس به فکر غذای روزانه است.
آیا مردان افغانستان حمایت می‌کنند یا تنها مشاهده می‌کنند؟
جامعه افغانستان، جامعه‌ای مردسالار است. خیلی از مردان، از اینکه زنانشان در خانه بنشینند راضی هستند. اما مردان روشنفکر و آزادی‌خواه هم هستند، که نمی‌توانند به شکل جدی از زنان دفاع کنند. از یک طرفدار مشکلات امنیتی، از طرف دیگر نداشتن دسترسی به خبرگزاری‌ها…
متاسفانه در خارج کشور به جز اعلامیه پخش کردن هیچ خبری نیست. به جز نروژ، که در آنجا زنان برای همصدایی با زنان افغانستان، بیرون آمده‌اند و تظاهرات می‌کنند. در حالی که طالبان هم در جلسات، پشت درهای بسته نشسته است. از این جلسه‌ها خبر رسیده که طالبان می‌گوید ما زنان را سرکوب می‌کنیم تا صدایشان خفه شود!
دلیل اصلی به اروپا آمدن طالبان چیست؟
طالبان می‌خواهد به رسمیت شناخته شود. و من نمی‌فهمم چرا اروپا و امریکا می‌خواهند طالبان را به رسمیت بشناسند تا او حکومت همه شمول تشکیل دهد؟ مگر همه یادشان رفته این طالبان تروریست هستند؟ آنها از زندانیان گوانتانامو هستند؟ امروز چطور شده که امپریالیست امریکا و دوستان اروپایی‌شان تلاش می‌کنند طالبان به رسمیت شناخته شود؟ فکر می‌کنند طالبان حقوق زنان را به رسمیت می‌شناسد؟ زنان افغانستان، به کل طالبان را نمی‌خواهند. طالبان به نفع افغانستان نیست. آنها 20 سال پیش امتحانشان را پس داده‌اند…
فکر می‌کنید چرا این جلسات طالبان با گروه‌های حقوق بشر پشت درهای بسته اتفاق می‌افتد؟
عزیز من! همیشه مذاکرات گروه‌های حقوق بشر و سازمان ملل متحد پشت درهای بسته است! برای اینکه معاملاتی صورت می‌گیرد که قرار است به نفع مردم نباشد! و من فکر می‌کنم در این مذاکرات قرار است بین خودشان، این معامله‌ها را به نفع طالبان پیش ببرند… من نمی‌فهمم چرا آمریکا و اروپا اینقدر از طالبان می‌ترسند؟ چرا اینقدر به آنها امتیاز می‌دهند؟ تا کی مردم افغانستان دستشان دراز باشد پیش کشورهای دیگر که آیا کمکی کنند یا نکنند؟
فکر می‌کنید آلمان نسبت به مهاجرین از افغانستان چه موضعی دارد؟
آلمان دوگانه صحبت می‌کند، از یک سو می‌گوید ما پناهجوها را از افغانستان بیرون می‌کشیم، از سوی دیگر واقعیت این است که اکثریت پناهجویان واقعی هنوز در افغانستان هستند. این افراد واقعاً جانشان در خطر است. فعالین حقوق بشر، خبرنگاران، زنان مبارز، زنانی که با دولت قبلی کار کرده‌اند… همه هنوز در افغانستان هستند.
خیلی‌ها این روشی که طالبان در پیش گرفته را با زمان روی کار آمدن جمهوری اسلامی در ایران مشابه می‌دانند. از سختگیری روی حجاب زنان تا چک کردن ریش مردان! شما چطور فکر می‌کنید؟
تا وقتی که پای شریعت در میان باشد، طالبان و جمهوری اسلامی برادر هم هستند و از یکدیگر دفاع می‌کنند. ولی مردم ایران شعور سیاسی بالایی دارند، اعتراض می‌کنند، زندان می‌روند، حتی پای چوبه دار می‌روند. ولی دنبال حقوق انسانی خود هستند و برایش مبارزه می‌کنند، اما متاسفانه در افغانستان، وضع مانند ایران نیست. البته جبهه مقاومت در پنجشیر، هزاره‌جات، جلال آباد، قندهار وجود دارد، و مردم هنوز مبارزه می‌کنند. ولی طالبان هم از کشتن مردم ابایی ندارد. مبارزه مسلحانه ادامه دارد و معلوم نیست سرنوشت مملکت چه می‌شود…
Aora Helmzadeh
امل برلین
