امروز ۴ ژانویه هفتاد و پنجمین سالگرد تاسیس روزنامه اشپیگل است. در طول این سال‌ها چیزهای زیادی در خط مشی این روزنامه تغییر کرده است. کلوزمان، سردبیر اشپیگل، این روزنامه را پشتیبان حقیقت و روشنگری می‌داند.
این مسئله آن‌قدر برای این رسانه اهمیت دارد که بر سر در تحریریه آن شعار رودلف آوگ‌اشتاین، موسس این روزنامه، نوشته شده که می‌گوید: «واقعیت را بگو!»
اشپیگل؛ تفنگ تهاجمی دموکراسی
دفتر روزنامه اشپیگل ۷۵ سال پیش ابتدا در هانوفر تاسیس شد، سپس در سال ۱۹۵۲ به هامبورگ نقل مکان کرد. این روزنامه، که پیشگام ژورنالیسم پژوهشی در آلمان است، در این سال‌ها رسوایی‌های زیادی را کشف و برملا کرده است.
به گفته NDR، اشپیگل، از نخستین روزهای تاسیس، نگرشی تند و انتقادی را نسبت به اشغال‌گران انگلیسی برگزید. مقاله‌های آن آن‌قدر گزنده بودند که موسس آن، آوگ‌اشتاین، برکنار شد و مدیریت روزنامه به دست تیم ژورنالیست‌های جوان آوگ‌اشتاین افتاد.
آوگ‌اشتاین اشپیگل را به تفنگ تهاجمی دموکراسی تشبیه می‌کند.
خود روزنامه نیز در سال ۱۹۶۲ در مرکز یک ماجرا قرار گرفت. در آن سال سرمقاله‌ای انتقادی درباره استراتژی جمهوری فدرال آلمان در اشپیگل به چاپ رسید. در پی آن دفتر تحریریه تفتیش و بسته شد و سردبیر نیز به اتهام خیانت دستگیر شد.
این توقیف و دستگیری به معنای پایان عمر اشپیگل نبود. در عوض، ماجرا به آن‌جا کشیده شد که فرانتس یوزف اشتراوس (CSU)، وزیر دفاع وقت، مجبود به استعفا شد و روزنامه اشپیگل نیز حق تیراژ بالاتری (۵۰۰،۰۰۰ نسخه) را به دست آورد.
رسوایی رلوتیوس؛ خبرنگاری که دروغ می‌نوشت
باوجود تلاش اشپیگل در نشر واقعیت، در سال‌های اخیر شاهد اتفاقی باورنکردنی در این روزنامه بودیم که شکافی را بر بدنه آن ایجاد کرد. ناگهان افشا شد که کلاز رلوتیوس، خبرنگار اشپیگل که سال‌ها به دلیل تهیه گزارش‌های داغ مورد تقدیر قرار می‌گرفت، در واقعیت دست می‌برده و گزارش‌هایی ساختگی را منتشر می‌کرده است. معلوم شد که بسیاری از گزارش‌های او ارزشی بیش از داستان‌سرایی نداشته‌اند.
به گزارش ZDF، مقاله‌های بی‌شمار او در طول سال‌ها تنها گزارش‌هایی تخیلی از مسائل روز بوده‌اند. مقاله‌هایی که بیشتر شبیه به فیلم‌نامه‌های هالیوود بودند تا خبر.
روزنامه اشپیگل سه سال پیش نقاب از کلاهبرداری رلوتیوس برداشت و واقعیت او را آشکار کرد. واقعیتی که هیچ‌کس در تیم تحریریه نمی‌توانست آن‌را باور کند.
زیلکه بورمستر، منتقد رسانه‌ای، پرونده رلوتیوس را نتیجه آشکار اتحاد مردان می‌داند. او معتقد است که فضای روزنامه اشپیگل سال‌ها مردانه بوده است. دنیای دیجیتال موفق شد حصار مردسالاری را بشکند و راه را برای دستیابی زنان به پست‌های مدیریتی هموار کند.
برمستر می‌گوید: «در سال ۱۹۶۹ تنها ۶ زن در کنار ۹۹ مرد در اشپیگل کار می‌کردند. اکنون زن‌ها ۴۴ درصد از پست‌های مدیریتی این روزنامه را اشغال کرده‌اند.»
گرایش به گزارش‌های روایی پس از اتحاد دو آلمان
میشائیل هالر، سردبیر پیشین اشپیگل، می‌گوید: «اتحاد دو آلمان موج جدیدی را در رسانه‌های آن زمان ایجاد کرد. اشپیگل نیز از این اتحاد هیجان‌زده بود. رسانه‌ها به دنبال جهت‌گیری تازه و نوع دیگری از روزنامه‌نگاری بودند و در آن زمان روزنامه‌نگاری روایی اهمیت پیدا کرد.»
هالر می‌افزاید که این تحول در پرونده رلوتیوس به اوج خود رسید. اشپیگل اکنون به دنبال شیوه بهتری است حتی اگر دیگر پیشگام ژورنالیسم پژوهشی نباشد.
کلازمن، سردبیر کنونی، معتقد است که مردانی مانند رلوتیوس، که همیشه می‌خواهند بهترین و داغ‌ترین گزارش‌ها را روایت کنند، احتمالا میزان تستسترون خون‌شان زیادی بالا زده است. او سه سال پیش برای این پست انتخاب شد، زمانی‌که پرونده رلوتیوس تازه به جریان افتاده بود.
کلازمن می‌گوید: «هنوز مهم‌ترین مسئله برای اشپیگل مخالفت با صاحبان قدرت است. ما فضای ژورنالیسم را دلپذیر نمی‌کنیم.»
Photo by Christian Charisius-dpa
