این احتمالاً مهمترین سفری است که هایکو ماس به عنوان وزیر خارجه انجام میدهد. این امر، درباره سرنوشت دهها هزار نفر در افغانستان است. و همچنین درباره سرنوشت سیاسی خودش!
تخلیه نظامی به پایان رسید، اما دیپلماسی ادامه دارد…
وقتی دوشنبه شب هایکو ماس، وزیر امور خارجه به تاشکند رسید، از بزرگترین ماموریت تخلیه در تاریخ بوندسوهر چیزی باقی نمانده بود.
این در حالی است که در این مسیر هوایی، که قطب بین کابل افغانستان و آلمان بود، بیش از ۵۰۰۰ نفر از دست طالبان فرار کردند، و به تاشکند، رسیدند.
اکنون تخلیه نظامی به پایان رسیده است. و دیپلماسی سکان هدایت را در دست گرفته است.
سفر وزیر امور خارجه به تاشکند نشاندهنده گذار از مرحله ۱ به مرحله ۲ عملیات امدادرسانی به کسانی است که به دنبال حفاظت از حاکمان جدید در کابل هستند. و در قبال آن آلمان مسئولیت ویژهای دارد: نجات کارمندان سابق افغان در بوندسوهر و وزارتخانههای فدرال، و همچنین افغانهایی که به ویژه در معرض خطر هستند، مانند فعالان حقوق بشر و فعالان حقوق زنان. در مجموع، بیش از ۴۰،۰۰۰ نفر باید خارج شوند.
ماس به پنج کشور همسایه سفر میکند
ماس برای اینکه مرحله دوم عملیات امدادرسانی آغاز شود، به مدت چهار روز به پنج کشور که برای آوردن این افراد به آلمان نیاز دارند سفر میکند: ترکیه، که پس از خروج نیروهای مسلح آمریکا، همراه با طالبان کنترل فرودگاه را به دست می گیرد. همچنین کشورهای همسایه ازبکستان، تاجیکستان و پاکستان، که قرار است محل رفت و آمد افرادی باشند که از راه زمینی خارج میشوند. و قطر، کشوری که احتمالاً بهترین ارتباط با طالبان است، که اکنون هیچ راهی برای دور زدن آن وجود ندارد.
آلمان قول داده افغانها را ناامید نکند!
این احتمالاً مهمترین سفر کاری در سه سال و نیم گذشته است که ماس به عنوان وزیر امور خارجه شرکت میکند. این امر بسیار مهم است زیرا این بار، همانطور که اغلب در دیپلماسی اتفاق میافتد، در مورد سازشهای انتزاعی یا توافق نامههای سختگیرانه یا اعلام قصد نیست. به طور خاص، این سرنوشت دهها هزار نفر است که آلمان در ۲۰ سال گذشته به آنها وعده داده است که آنها را ناامید نکنند. و چیز دیگری در خطر است: سرنوشت سیاسی خود هایکو ماس.
دلایل متعددی وجود دارد که باعث می شود ماس در این آتش تنها بماند، اگرچه او مسئولیت فاجعه افغانستان را با برخی دیگر از اعضای کابینه به اشتراک میگذارد: در حال حاضر انتقادات زیادی از دولت وی وجود دارد، که او را به یک هدف آسان تبدیل میکند. وزارت او به طور رسمی مسئول ارزیابی وضعیت افغانستان است. و همچنین سه نفر از پنج عضو کابینه دارای مسئولیت در قبال افغانستان وجود دارند که از قبل مشخص شدهاند: صدراعظم آنگلا مرکل (CDU)، هورست زیهوفر وزیر کشور (CSU) و گرد مولر وزیر امور توسعه (CSU)
خطرات زیاد است…
بنابراین بسیاری از مسائل برای ماس وجود دارد، از نظر سیاسی شاید حتی همه چیز او بستگی به این ماموریت دارد. او برای عملیات امداد دیپلماتیک خود سطح بسیار بالایی را تعیین کرد. او می گوید “تا زمانی که همه کسانی که مسئولیت آنها در افغانستان بر عهده ماست در امان نباشند” ادامه خواهند داد.
با این حال، خطرات زیاد است. آلمان دیگر در افغانستان حضور ندارد. با سربازان بوندسور، همه دیپلماتها نیز از کشور بحرانزده افغانستان خارج شدهاند. بنابراین عملیات امداد باید از بیرون سازماندهی شود. از مرکز واکنش به بحران در برلین، و همچنین از سفارتخانههای کشورهای همسایه، که ماس اکنون در حال افزایش تعداد پرسنل در آنجا است. افراد آسیب دیده باید ابتدا به کشورهای همسایه برسند.
آیا میتوان به طالبان اعتماد کرد؟
علاوه بر این، همه چیز اکنون به حسن نیت طالبان وابسته است. آنها مسیرهای تردد را با ایست بازرسی کنترل میکنند. آنها حتی اگر اجازه کمک بین المللی از ترکیه یا قطر را بدهند، کنترل فرودگاه را در دست خواهند داشت.
با این وجود موقعیت مذاکره با طالبان تا حدودی امیدوار کننده توصیف شده است. عمدتاً به دلیل یک اهرم قدرت: پول!
دولت آلمان در ابتدا امسال ۴۳۰ میلیون یورو کمک به افغانستان وعده داده بود. اکثر این کمکها اکنون در حالت تعلیق هستند. ماس اصرار دارد که حتی حاکمان اسلامی علاقهای به گرسنگی مردم خود ندارند.
“تعهد آلمان پایان نمییابد”
ماس فقط میتواند در این سفر خود از خود افغانستان دوری کند! با این حال از آخرین دیدار او چندی بیش نگذشته است. در آپریل، او آخرین عضو دولت بود که از سربازان آلمانی در کمپ مارمال در مزارشریف دیدار کرد و در کابل با رئیس جمهور وقت، اشرف غنی، که حالا از کشور فرار کرده، گفتگو کرد. وی بلافاصله پس از ورود گفت: “آلمان همچنان یک شریک قابل اعتماد در کنار مردم در افغانستان است.” اگرچه عملیات نظامی به پایان میرسد، اما ما به تعهد خود در سایر سطوح ادامه میدهیم.”
آنچه ماس روز یکشنبه در برلین قبل از آغاز مأموریت چهار روزهاش در افغانستان گفت، بسیار شبیه به حرف قبلیاش به نظر میرسید: “من امروز به منطقه سفر میکنم تا روشن کنم: تعهد آلمان با اتمام ماموریت تخلیه نظامی به پایان نمیرسد.”
فقط میتوان امیدوار بود که تعهد این بار موفقتر باشد!
امل برلین!