شصت سال از عمر دیوار برلین می‌گذرد، دیواری که سال‌هاست ویران شده و تنها خاطره‌ای تلخ از آن به یاد مانده است. درست در بامداد ۱۳ اوت / آگوست ۱۹۶۱ فصل جدیدی در تاریخ آلمان آغاز شد و آن کشیدن یک دیوار مرزی و تقسیم این کشور به دونیمه غربی و شرقی بود. مرزی که ۲۸ سال دوام آورد.
تقسیم کشور پس از دومین جنگ جهانی
پس از جنگ جهانی دوم، آلمان بین قدرت‌های پیروز تقسیم شد. غرب آلمان توسط ایالات متحده، فرانسه و انگلیس اشغال شد و شرق آن به دست اتحاد جهاهیر شوروی افتاد. این قدرت‌ها خیلی زود بر سر منافع خود با یکدیگر درگیر شدند. درگیری اصلی بین غرب دموکراتیک و شورویِ کمونیست بود.
برلین در سیستم سیاسی پس از جنگ، منطقه خاصی محسوب می‌شد. این شهر در سال ۱۹۴۵ به‌طور کامل در اشغال شوروی بود. اما پس از جنگ، به عنوان پایتخت سابق آلمانِ ناسیونال سوسیالیست، بین چهار قدرت اشغال‌گر تقسیم شد.
دیواری برای جلوگیری از فرار مردم
پس از سرکوب قیام مردم در ۱۷ ژوئن / جون ۱۹۵۳، مردم مهاجرت گسترده‌ای را به سمت غرب آغاز کردند. تا سال ۱۹۶۱ درمجموع ۲ میلیون و ۸۰۰ هزار نفر کشور را ترک کردند. والتر اولبریشت، رییس وقت کمیته مرکزی SED، از نیکیتا خورشچف، رهبر شوروی، خواست که برای جلوگیری از فرار مردم، مرز برلین غربی را ببندد اما خورشچف مدت‌ها از ساختن دیوار سر باز زد.
بلاخره خورشچف متقاعد شد که وضعیت آلمان شرقی (DDR) به دلیل فرار مداوم مردم، به‌ویژه جوانان، روزبه‌روز بدتر می‌شود. او در نهایت با ساخت دیوار موافقت کرد. درست ۶۰ سال پیش در چنین روزی، شب‌هنگام پلیس مرز غرب را بست و با تاسیساتی که از قبل آماده کرده بود، ساخت دیوار بتونی را آغاز کرد. دیوار به سرعت بالا آمد، خانواده‌ها از هم پاشیدند و بسیاری شغل خود را در غرب از دست دادند.
Bild von AP-Berlin auf Pixabay
افزایش ضخامت دیوار در طول زمان
طول دیوار در داخل و خارج از شهر ۱۵۵ کیلومتر بود و ۳۰۲ برج مراقبت داشت. استحکامات مرزی نیز با گذشت زمان افزایش یافت. بسیاری از کلیساها و خانه‌های مرزی را منفجر کردند تا نوار مرزی یکنواخت‌تر شود و مرزبانان دید بهتری داشته باشند. دیواری که در ابتدا تنها ۳۰ سانتی‌متر ضخامت داشت، ارتفاعش به ۳/۲ متر و عرض آن به ۱/۲ متر رسید. دیوار درواقع دولایه بود و سیستم‌های شلیک تیر و مین در جای‌جایِ آن نصب کرده بودند.
فرار ناموفق و مرگ ۳۸۰ نفر
تعداد کمی توانستند از آن عبور کنند، اما فرار خیلی‌های دیگر به قیمت جانشان تمام شد. هنوز هم در گوشه‌گوشه برلین، در کنار روز اشپری یا کنار رد دیوار، نام و یاد کسانی که هنگام فرار هدف شلیک گلوله قرار گرفتند، باقی است. به گفته bpb، تعداد کشته‌شدگان بین سال‌های ۱۹۶۱ تا ۱۹۸۹ به ۱۴۰ نفر می‌رسد. علاوه بر این، تعداد مسافرانی که هنگام کنترل مرزی جان خود را از دست دادند ۲۴۰ نفر است.
Bild von AP-Berlin auf Pixabay
نصب اپلیکیشن دیوار برلین
در پنجاهمین سالگرد دیوار برلین، آژانس آموزش مدنی فدرال با همکاری مرکز تاریخ معاصر و رادیو آلمان اپلیکیشینی را برای نصب برو تلفن همراه و iPad طراحی کردند که از طریق آن می‌توان با تاریخچه این دیوار و حواشی آن آشنا شد. در این نرم‌افزار، عکس، فیلم و اطلاعات زیادی درباره حوادث آن دوران ثبت شده است.
برای دسترسی به اپلیکیشن این‌جا کلیک کنید.
لینک‌ها و صفحه‌های مرتبط
امل برلین برنامه مفصلی را در ۵ قسمت درباره دیوار برلین تهیه کرده است. برای مشاهده قسمت‌های مختلف آن روی لینک‌های زیر کلیک کنید: قسمت اول، قسمت دوم، قسمت سوم، قسمت چهارم و قسمت پنجم.
اگر دوست دارید کودکان‌تان هم با تاریخ دیوار برلین آشنا شوند، به این وبسایت مراجعه کنید. این‌جا مخصوص کودکان طراحی شده است.
آژانس آموزش مدنی فدرال (bpb) در این صفحه تصویر کاملی را از چگونگی ساخت دیوار و اتفاق‌های مهم و همچنین داستان‌های مردم تهیه کرده است. برای دسترسی به آن این‌جا کلیک کنید.
Bild von Peter Dargatz auf Pixabay
