یک قانون از زمانی که مطرح می‌شود تا به تصویب برسد، راه پرپیچ و خمی را طی می‌کند. در طول این راه ارگان‌های مختلفی در شکل‌گیری آن نقش دارند.
پیش‌نویس قانون توسط چه کسانی طرح می‌شود؟
در آلمان ابتکار عمل در دست شورای عالی فدرال (Bundesrat)، پارلمان آلمان (Bundestag) و دولت فدرال (Bundesregierung) است؛ بدین معنا که آن‌ها این حق را دارند که قانون جدیدی را به رای بگذارند. از زمان تاسیس جمهوری فدرال، بیشتر قوانین توسط دولت‌های وقت به پارلمان ارائه شده‌اند.
قوانینی که در وزارتخانه‌ها طرح می‌شوند معمولا شانس زیادی برای تصویب در پارلمان آلمان دارند. به‌جز وزارتخانه‌ها، اعضای پارلمان نیز می‌توانند قانونی را طرح کنند. در این حالت، قانون باید از طرف یک حزب یا دست‌کم ۵٪ از کل اعضای پارلمان ارائه شود. قوانینی که توسط اعضای پارلمان طرح می‌شوند شانس کمی برای تصویب دارند و معمولا برای دستیابی به خواسته‌های سیاسی شکل می‌گیرند.
قوانین چند بار مورد خوانش و بحث قرار می‌گیرند؟
به‌طور کلی پیش‌نویس قوانین باید ابتدا در کابینه دولت تصویب شوند؛ سپس به شورای عالی فدرال ارسال شوند تا اظهارنظر کند.
پیش‌نویس قوانین باید حداکثر سه بار خوانده شوند و مورد بحث قرار گیرند. پس از اولین خوانش، نمایندگان پارلمان در جلسه‌ای عمومی درباره قانون طرح‌شده بحث می‌کنند. سپس کمیته‌های تخصصی پارلمان، پیش‌نویس را بررسی می‌کنند و نسخه اصلاح شده آن‌را برای دومین خوانش آماده می‌کنند.
در خوانش دوم مخالفان می‌توانند بار دیگر تغییراتی را پیشنهاد دهند و اصلاحاتی انجام شود. درنهایت، پس از خوانش سوم قوانین یا رد می‌شوند یا تصویب می‌شوند.
نقش شورای عالی فدرال چیست؟
اگر قانونی درباره امور اقتصادی یا ساختار اداری ایالت‌های فدرال باشد، شورای عالی فدرال به نمایندگی از ایالت‌ها می‌تواند قانون را رد یا تصویب کند. همچنین قوانینی که اصلاح قانون اساسی را پیش‌بینی می‌کنند یا استقلال ایالت‌ها را تحت‌تاثیر قرار می‌دهند باید زیر نظر شورای عالی فدرال قرار گیرند.
بنابراین بیشتر قوانینی که در پارلمان تصویب می‌شوند باید مورد تایید شورای عالی فدرال نیز قرار گیرند. اگر این شورا و پارلمان با یکدیگر دچار مشکل شوند، یک تیم واسطه را برای میانجیگری بین خود انتخاب می‌کنند. این تیم ۳۲ عضو دارد که نیمی از آن اعضای پارلمان و نیم دیگر نمایندگان مستقل ایالت‌ها هستند.
آخرین مرحله تصویب قوانین چیست؟
اگر قانونی با موفقیت از تمام این مراحل عبور کند، در مرحله بعد به دست رییس‌جمهور فدرال می‌رسد تا پیش‌نویس نهایی را تنظیم کند. نسخه نهایی توسط وزیر مربوطه، صدراعظم فدرال و رییس‌جمهور امضا می‌شود. در آخرین مرحله، رییس‌جمهور نسخه نهایی قانون را اعلام می‌کند و در روزنامه رسمی قانون فدرال (Bundesgesetzblatt) به چاپ می‌رساند.
Quelle: Bundeszentrale für politische Bildung
Photo by Juergen Blume on epd
