“دانشجو شدن” مسیری است که این‌روزها فقط به درس خواندن مربوط نمی‌شود. این‌طور نیست که درس‌ات را بخوانی و بعد بتوانی بی‌دغدغه در رشته‌ای که آرزویش را داشته‌ای ثبت‌نام کنی و وارد دانشگاه شوی. “ملیت” نقش بازی می‌کند جوری‌که نمی‌شود انکارش کرد.
در برخی کشورها قبولی دانشگاه سخت‌تر است. یکی از این کشورها ایران است که ورود به دانشگاه‌هایش کنکور دارد، قبل از آن هم باید کلاس خصوصی بروی، اگر سهمیه شهدا و جانبازان داشته باشی شانس‌ات خیلی بالا می‌رود، یک‌عالمه پول هزینه معلم خصوصی کنی و هزار دنگ‌وفنگ دیگر. اخیرا راه ورود به دانشگاه آن‌قدر پیچیده شده که برخی دیپلمه‌های این کشور تصمیم می‌گیرند مهاجرت کنند و به کشوری بروند که ظاهرا قبولی دانشگاه در آنها راحت‌تر است. آنها معمولا تلاش می‌کنند که پذیرش کشورهایی مثل استرالیا، آمریکا، کانادا، انگلیس و دیگر کشورهای پیشرفته را به‌دست آورند.
آلمان یکی از کشورهایی است که گرچه زبانش انگلیسی نیست، ولی بسیار موردتوجه دیپلمه‌‌ها و دانشجویان ایرانی قرار گرفته است. یکی از دلایلش امتیاز بالای برخی دانشگاه‌های این کشور است، و همچنین شهریه‌های معقولی که حتی ایرانی‌ها با ارزش پایین پولشان هم می‌توانند پرداخت کنند.
قبولی دانشگاه در آلمان برای دیپلمه‌هایی که از کشورهای دیگر می‌آیند، چندان ساده نیست. آنها اول باید کالج قبول شوند و بعداز پایان این دوره یک‌ساله، نمرات خود را به دانشگاه‌های مختلف بفرستند ومنتظر نتیجه بمانند. هرسال دانشجوهای زیادی از ایران با ویزای دانشجویی به آلمان می‌آیند تا در آزمون ورودی کالج‌های مختلف شرکت کنند. از آن‌جا که ظرفیت کالج‌ها کم است، تعداد کمی قبول می‌شوند ولی بقیه یا باید برگردند ایران یا در آلمان کلاس زبان بروند و دوباره امتحان بدهند.
اخیرا شرایط برای این افراد سخت‌تر هم شده است. برای آن‌که بیشتر از چندوچون آن بدانیم، پای صحبت دونفر از دانشجویان کالج نشستیم. روژین در سپتامبر ۲۰۱۸ به آلمان آمده و سوزان در نوامبر ۲۰۱۹. هردو دانشجوی یک کالج خصوصی در شهر بن هستند.
گفت‌وگو با دو دانشجوی ایرانی کالج
چرا در کالج خصوصی ثبت‌نام کردید؟
سوزان: دانشجوهای ایرانی محدودیت زمانی دارند. اولین‌بار کالج قبول نشدم. بعداز آن فقط اقامت ۶ ماهه به من دادند. ظرف ۶ ماه باید در کالج قبول می‌شدم و ثبت‌نام می‌کردم. این وقت کافی نبود. با ثبت‌نام در کلاس زبان هم اقامتم را تمدید نمی‌کردند. درنهایت مجبور شدم فقط به‌خاطر تمدید اقامت، در کالج خصوصی ثبت‌نام کنم. تا سال ۲۰۱۸ قوانین فرق می‌کرد. با ثبت‌نام در کلاس زبان، اقامت را یک‌سال تمدید می‌کردند.
هزینه کالج خصوصی چطور است؟
سوزان: هزینه زیادی دارد. بسته به این‌که ترم فشرده یا عادی را انتخاب کنی، هر ترم بین ۳ تا ۱۰ هزار یورو هزینه دارد.
کیفیت کلاس‌های کالج چطور است؟
روژین: افتضاح است. استادها کلاس را جدی نمی‌گیرند. مدیر کالج بیشتر درس‌ها را خودش تدریس می‌کند. اطلاعات مفیدی به ما نمی‌دهند.
دوره کرونا چطور گذشت؟
سوزان: شرایط سخت‌تر شد. پروازها کنسل شدند و هیچ راهی برای واریز پول از ایران به این‌جا نبود. کلاس‌ها حتی به‌صورت آنلاین هم برگزار نمی‌شد ولی ما می‌بایست شهریه را پرداخت کنیم. البته خودمان تصمیم گرفتیم فعلا پرداخت نکنیم. صاحبخانه‌مان هم حاضر نشد اجاره را عقب بیندازد.
وجه مثبتش هم این بود که بیشتر درس خواندیم، فیلم دیدیم و زبان آلمانی‌مان را قوی‌تر کردیم.
کار دانشجویی چگونه است؟
روژین: متاسفانه کسانی‌که کالج می‌روند، دانشجو محسوب نمی‌شوند. گرچه اجازه کار داریم ولی پیدا کردنش خیلی سخت است چون معمولا کسانی‌که ثبت‌نام دانشگاه داشته باشند و تجربه کاری‌شان بیشتر باشد، راحت‌تر کار پیدا می‌کنند. ما چون هنوز دانشجو نشده‌ایم، در دوران کرونا هم هیچ کمکی از دانشگاه یا دولت دریافت نکردیم.
سوزان: کسانی‌که سال ۲۰۱۹ آمدند حتی اجازه کار هم ندارند. یا باید پول از ایران بیاورند یا کار سیاه پیدا کنند.
آیا توانستید به راحتی حساب بانکی باز کنید؟
روژین: نه متاسفانه. کارمندان بانک‌ها تا می‌فهمند ایرانی هستیم، حاضر نمی‌شوند برایمان حساب باز کنند. مجبور شدیم از دوستان آلمانی کمک بگیریم و آن‌قدر اصرار کردیم تا بلاخره بانک Sparkasse برایمان حساب باز کرد.
photo: © epd-bild / Gerhard Bäuerle
